Z udziałem Episkopatu Polski i 200 tys. pielgrzymów na Jasnej Górze odbyły się 26 sierpnia główne uroczystości ku czci Matki Bożej Jasnogórskiej. Tegoroczny odpust miał wyjątkowy charakter ze względu na przypadające dokładanie w tym dniu 50-lecie rozpoczęcia wędrówki po Polsce kopii Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej. Główne uroczystości poprzedziła nowenna, podczas której kazania głosił ze Szczytu Jasnogórskiego bp Wacław Depo, ordynariusz zamojsko-lubaczowski.
Świętowanie rozpoczęło się już 25 sierpnia. W tym dniu przybyło na Jasną Górę ponad 30 pieszych pielgrzymek, na czele z jedną z najliczniejszych - XXV Pieszą Pielgrzymką Tarnowską. Po południu w archikatedrze częstochowskiej zostały odprawione Nieszpory, a następnie ulicami Częstochowy przeszła procesja z wizerunkiem Matki Bożej na Jasną Górę. W procesji udział wzięli polscy biskupi, którzy w ciągu dnia uczestniczyli w obradach Rady Stałej Episkopatu i Biskupów Diecezjalnych.
Po dojściu procesji na Jasną Górę Mszy św. na Szczycie przewodniczył biskup sosnowiecki Adam Śmigielski, a homilię wygłosił bp Stefan Siczek z Radomia. Na zakończenie Mszy św. rozważania Apelu Jasnogórskiego poprowadził abp Stanisław Nowak, metropolita częstochowski.
Jak co roku, nocnemu czuwaniu modlitewnemu przewodniczyli Pomocnicy Maryi Matki Kościoła.
Uroczystość Matki Bożej Jasnogórskiej 26 sierpnia rozpoczęto o świcie śpiewem Godzinek i odsłonięciem Cudownego Obrazu. Przed centralną Mszą św. odpustową odbyło się poświęcenie kopuły tabernakulum w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej.
Suma odpustowa została odprawiona na Szczycie Jasnogórskim pod przewodnictwem kard. Stanisława Dziwisza, metropolity krakowskiego, homilię wygłosił kard. Józef Glemp, prymas Polski. Mszę św. poprzedziło modlitewne dziękczynienie za dar jubileuszu 50-lecia Nawiedzenia kopii Cudownego Obrazu: „Królowo Polski, do Syna swego nas prowadź” oraz zostało odczytane Słowo Biskupów z Jasnej Góry.
Wszystkich zgromadzonych powitał o. Izydor Matuszewski, generał Zakonu Paulinów. Nawiązał do złotego jubileuszu peregrynacji Maryi w kopii Cudownego Obrazu. - To opatrznościowe dzieło trwa nadal i wydaje błogosławione owoce nawrócenia oraz pogłębiania wiary nanaszej polskiej ziemi - mówił. - Historia Nawiedzenia, tego wielkiego Bożego dzieła, które trwa do dziś, obecnie w diecezji kieleckiej, pełna jest niezliczonych, cudownych chwil, spotkań człowieka z Bogiem i Jego Matką, jak i okresów trudnych, gdy Maryja była zatrzymywana i aresztowana, gdy wędrowały tylko puste ramy. Nie przeszkodziło to Bożej Matce być obecną pośród swego ludu. Jakże jesteśmy wdzięczni dziś Maryi za to, że mało Jej było tego patrzenia na Polskę z Jasnej Góry i zechciała wybrać się na wędrówkę po polskich wsiach i miastach - wyznał o. Izydor Matuszewski.
W wygłoszonej homilii kard. Józef Glemp powiedział m.in.: - Nie można dobrej władzy kłaść kłód pod nogi. Bolejemy, obserwując rozdarcia na szczytach władzy, bolejemy, gdy z wielkim nakładem sił wyszukuje się grzechy cudze, drzazgę w oku bliźniego, nie widząc belki we własnym, jak to dosadnie zauważa Ewangelia. Kard. Glemp przypomniał, że Bóg zaprosił człowieka do czuwania nad światem, do rządzenia nim i kształtowania go. - To piękne dzieło daru rozumu, ale w tym mieści się także cała historia błędów i nieudanej współpracy z Bogiem - zaznaczył Prymas Polski. - Tu zaniedbania, tam korupcja, jeszcze gdzie indziej wyzyskiwanie człowieka - wyliczał. - Czy Opatrzność, jako najwyższa władza, tego nie dostrzega? Władza pochodzi od Boga, mówią uczeni, i tak jest, a tymczasem poddani władzy mają pretensje do Boga: Panie, jak nami rządzisz, gdzie jest Twoja Opatrzność, dlaczego tyle niesprawiedliwości popełniają władzę mający?
Prymas Polski przyznał, że rządzenie światem to bardzo trudne zadanie, a jednak chętnie podejmowane. Jest coś wabiącego w dojściu do władzy. I dochodzący do władzy zapominają, że to ciężka i odpowiedzialna służba. Ksiądz Prymas wskazywał na Jezusa Chrystusa jako na wzór dla rządzących - On przyszedł, by służyć, nie by Mu służono. - Ewangelia jest pełna wezwań do pokory, cichości, służby i wzajemnego pomagania. Kościół o tym przypomina tak w liturgii, jak i w nauczaniu społecznym, nie zawsze z pełnym skutkiem - ubolewał kard. Glemp.
Przypomniał, że obecnie są specjalne szkoły przygotowujące do rządzenia i zarządzania, lecz oprócz opanowania techniki należy mieć umiejętność wsłuchiwania się w potrzeby ludzkie i trzeba być sprawiedliwym. - Bycie „sprawiedliwym” często jest posunięte tak daleko, że przełożony więcej pamięta o bliźnim niż o sobie, więcej spędza czasu na urzędzie niż pośród rodziny w domu
Zdaniem kard. Glempa, mamy wolność, ale nie potrafimy się dostatecznie nią cieszyć. - Nawet nie wiemy, czego naprawdę nam potrzeba. Zachęcał, by wsłuchiwać się w dobre rady Matki Bożej, która wskazuje na swojego Syna: „Zróbcie wszystko, co On wam każe”, a także do coniedzielnego udziału w Eucharystii.
Przypomniał też, że obchodzimy właśnie 50. rocznicę rozpoczęcia peregrynacji kopii Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Zachęcał do dziękowania Jej za wszelkie dobro, w tym także za pielgrzymki Jana Pawła II i Benedykta XVI do Polski. - One pokazywały, że stać nas na piękne i wzniosłe przeżycia. Odsłaniała się wtedy przed nami własna godność dzieci Bożych i wola czynienia świata lepszym i milszym - powiedział Prymas Polski. - Opatrzność Boża dała nam, jako jednemu spośród wielu narodów, szczególną „pomoc i obronę” w Matce Chrystusa, doświadczyliśmy tego wiele razy tak w zakresie społecznym, jak i osobistym.
Po homilii odbył się akt odnowienia Ślubów Jasnogórskich. Następnie artysta złotnik Mariusz Drapikowski wypowiedział akt osobistego oddania Matce Bożej. Na zakończenie Mszy św. o. Stanisław Jarosz, definitor generalny Zakonu Paulinów, poprowadził Modlitwę Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego.
Świąteczne popołudnie na Jasnej Górze również było wypełnione modlitwą. Na wałach jasnogórskich została odprawiona Droga Krzyżowa, potem - Różaniec. Wieczornej Mszy św., którą poprzedziła procesja eucharystyczna, przewodniczył abp Stanisław Nowak. Dzień zakończył się Apelem Jasnogórskim - wieczorną modlitwą Polaków.