Na zaproszenie biskupa legnickiego Stefana Cichego 27 marca br. do sanktuarium Maryjnego diecezji legnickiej w Krzeszowie przybył minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski, aby dokonać uroczystego złożenia podpisu pod dokumentem przyznającym dotację finansową na II etap prac renowacyjnych w tym miejscu.
W spotkaniu wzięły udział osoby związane z restauracją Krzeszowa, m.in. przygotowujące projekt, prowadzące prace konserwatorskie, pracujący na co dzień w tym miejscu, a także przedstawiciele władz wojewódzkich i lokalnych. Wizyta była też okazją do zaprezentowania Ministrowi i osobom mu towarzyszącym dotychczas wykonanych prac. Goście wysłuchali też minikoncertu organowego w wykonaniu Antoniego Pokory, ubiegłorocznego laureata konkursu „Organiści Młodej Europy”. Koncert wykonano na odnowionych w pierwszym etapie prac organach mistrza Michaela Englera. Podpisanie dokumentu nastąpiło w położonej obok bazyliki świątyni pw. św. Józefa, wypełnionej freskami śląskiego mistrza baroku Michaela Willmanna.
„Jest to pierwsza podpisana umowa w Polsce, z rozstrzygnięcia pierwszego konkursu w ramach Unijnego Programu dotyczącego ochrony dziedzictwa narodowego. Pragnę podkreślić, że jest to jedno z najważniejszych przedsięwzięć tego typu, najlepiej przygotowane. Ten projekt jako pierwszy przeszedł całą procedurę, czyli procedurę Ministerstwa Kultury, władzy wdrażającej i Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Bardzo mi zależy, aby kultura była liderem absorpcji środków Unii Europejskiej, w tym obszar dziedzictwa narodowego. W tym obszarze mieszczą się zarówno obiekty w Polsce Centralnej, Polsce Zachodniej jak i Polsce Wschodniej. To, że Krzeszów jest pierwszy, jest wynikiem splotu trzech okoliczności. Po pierwsze był to wniosek bardzo zaawansowany i bardzo dobrze przygotowany, w którym widać było, że beneficjent posiadł doświadczenia wcześniejsze. Po drugie, fakt że pochodzę z Dolnego Śląska pozwolił mi na lepsze rozeznanie w potrzebach tego obiektu, jak również w znaczeniu i możliwościach lokalnych. I trzecia okoliczność to ranga samej inwestycji. Jest to absolutna perła” - mówił podczas swej wizyty minister Zdrojewski.
Biskup legnicki Stefan Cichy przede wszystkim złożył podziękowanie wszystkim zaangażowanym w przygotowanie i realizację projektu. „Wyrażam dziś wdzięczność Panu Ministrowi - mówił - za to, że obiecał, po sprawdzeniu wszystkich dokumentów - a było ich dość sporo i niektóre trzeba było jeszcze dowozić - że na przedstawiony projekt otrzymamy kwotę dofinansowania w wysokości ponad 22 mln zł. Sama wartość projektu jest o 4 mln wyższa, ale tu też musi być zawarty nasz wkład. Dodam tylko, że Krzeszów określany jest europejską perłą baroku. Pod takim tytułem zostały wydane już 3 albumy, ilustrujące to miejsce. Przeglądając je, już można dostrzec, jak w kolejnych latach zmieniło się to miejsce. Dokumentują to także filmy DVD, pokazujące Krzeszów od strony historycznej, a także dokumentujące życie religijne, pielgrzymki, które się tu odbywają, czy też wakacyjne spotkania młodych. Od ubiegłego roku są to już spotkania międzynarodowe. Krzeszów żyje. Mam nadzieję, że dzięki realizacji prac tego II etapu ożyje jeszcze bardziej.”
We wrześniu 2008 r. diecezja złożyła dokumenty aplikacyjne o dofinansowanie projektu pn. „Rewaloryzacja Zespołu Opactwa Cystersów wraz z otoczeniem w Krzeszowie - etap II” ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Projekt ten, o wartości ponad 26 mln zł, jest kontynuacją podjętych wcześniej prac, zmierzających do całkowitej rewaloryzacji dwóch obiektów położonych wewnątrz murów opactwa, tj. bazyliki Wniebowzięcia NMP oraz kościoła pw. św. Józefa. Zabiegami pełnej konserwacji objęte zostaną polichromie ścienne, kaplice, ołtarze boczne, Mauzoleum Piastów Śląskich, obrazy sztalugowe, stalle, ambona. To tylko niektóre z całej listy zabytków zgromadzonych w świątyniach, wymagających pilnej interwencji konserwatorskiej. Przewidywane są również roboty remontowe dachów, elewacji, stolarki okiennej i drzwiowej, instalacji elektrycznych i nagłośnieniowych, a także instalacji sygnalizacji pożaru i przeciwwłamaniowej.
Ważnym elementem planowanych działań jest adaptacja i wyposażenie części pomieszczeń tzw. Domu Opata na sale ekspozycyjne, będące miejscem prezentacji ogromnej liczby zabytków ruchomych opactwa. Ponadto przewiduje się wprowadzenie nowoczesnej obsługi ruchu turystycznego, opartej na systemie audioprzewodników (audioguide), tj. urządzeń do indywidualnego zwiedzania opactwa. Turysta, pielgrzym będzie miał możliwość wyboru jednego z kilku języków, co automatycznie przełoży się na wzrost dostępności obiektów zabytkowych dla zagranicznych gości.
Diecezja legnicka już od chwili utworzenia w 1992 r. podjęła się ratowania bezcennych zabytków pocysterskiego zespołu w Krzeszowie. Szczególne nasilenie prac konserwatorskich, renowacyjnych i restauratorskich miało miejsce w latach 2006-2008. Łączna wartość wykonanych w tym okresie prac wyniosła niemal 15 mln zł.
Infrastruktura powstała w ramach już zrealizowanych, jak i planowanych projektów rewaloryzacji pocysterskiego opactwa w Krzeszowie wykorzystywana będzie również do organizowania imprez kulturalnych i edukacyjnych. W projekty i działania kulturalne zostaną zaangażowane różne środowiska. Prace będą koordynowane przez zespół złożony z przedstawicieli tych środowisk oraz diecezji legnickiej. Obecnie trwają prace nad uszczegółowieniem harmonogramu działań kulturalnych na lata 2009-2013. Przewiduje się między innymi organizację cyklicznych imprez muzycznych, edukacyjnych dla dzieci i młodzieży, warsztatów malarskich oraz wystawy prac współczesnych artystów.

Wypowiedzi:

Ks. Józef Lisowski - kanclerz Legnickiej Kurii Biskupiej
Zakończony został pierwszy etap prac rewaloryzacyjnych w Krzeszowie. Każdy, kto przyjeżdża tutaj, widzi, jak to miejsce się zmienia. Została wykonana elewacja klasztoru sióstr Benedyktynek, zmianom uległ plac przed bazyliką. W znacznej części udało się, dzięki uzyskanym środkom, odnowić wspaniałe freski Michała Willmana. Wykonanych zostało też wiele rzeczy niewidocznych, ale bardzo ważnych, jak odwodnienie całego systemu opactwa. To są najważniejsze sprawy. Według naszych obliczeń, co zostało również odnotowane na tablicy informacyjnej, całość kosztowała 13 milionów złotych. W tym ponad 4 miliony to wkład własny diecezji. To był ogromny wysiłek. Trzeba tutaj wspomnieć również o dofinansowaniu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Należy też wspomnieć o wielkich sponsorach. Na przykład nasze wielkie i wspaniałe organy krzeszowskie, jedne z największych w Europie, zostały wyremontowane dzięki wsparciu KGHM Polska Miedź. To wszystko, co znajduje się w Krzeszowie, to jest wielkie wspólne dziedzictwo narodowe i warto o tym często przypominać. Poza tym Krzeszów ze swoimi zabytkami staje się miejscem spotkań wielu kultur i narodów. Gości bowiem pielgrzymów i turystów z Czech, Niemiec i z całej Europy. Jeśli zaś chodzi o II etap prac, przeznaczonych zostanie ponad 26 mln zł, z czego dotacja, którą przekaże Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wyniesie ponad 22 mln. Dzięki tym funduszom zostanie dokończona rewitalizacja i renowacja bazyliki krzeszowskiej, jak również kościoła św. Józefa i otaczających terenów. Gruntownego remontu wymagają dachy. Choć przed laty została położona blacha miedziana, ale użyto niewłaściwych gwoździ. Tak więc dzisiaj dachy przypominają wielkie sito. To tylko niektóre z prac, jakie nas czekają, a będzie ich o wiele więcej. To wszystko ma służyć pielgrzymom i wiernym przybywającym do Domu Łaski Maryi. Każdy przychodzący tutaj, wchodzi do domu, w którym króluje Maryja, która zna potrzeby każdego człowieka i wstawia się za nami u swojego Syna. Ponadto kościół św. Józefa pełen pięknych fresków mówiących o życiu św. Rodziny też przekazuje nam bardzo aktualne przesłanie o wartościach ponadczasowych.

Roman Sakowski - Biuro Środków Unijnych LKB
Prace nad przygotowaniem dokumentów aplikacyjnych trwały prawie dwa lata. Zaangażowaliśmy w te przygotowania ludzi nie tylko z naszej diecezji, ale również fachowców, ekspertów, którzy pomogli nam w określeniu zadań, jakie nas czekają. Krzeszów to nie tylko dwie świątynie, to również ich otoczenie, kaplice drogi krzyżowej - Kalwarii Krzeszowskiej. Musieliśmy zatem tak określić zakres prac, aby koszty nie przekroczyły planowanej sumy. Skoncentrowaliśmy się zatem na bazylice, kościele św. Józefa i na tym, co w przyszłości ma usprawnić ruch pielgrzymkowy i turystyczny w tych obiektach. Planowane prace i przekazane fundusze pozwolą na prawie całkowite zrewaloryzowanie tych dwóch kościołów. Aby wniosek aplikacyjny uzyskał uznanie w ministerstwie, musi spełniać bardzo rygorystyczne wymogi. Bardzo nam pomogło wcześniejsze doświadczenia. Nasz wniosek pod względem formalnym był bardzo dobrze przygotowany, dlatego też znaleźliśmy się na krótkiej liście beneficjentów, jako jedyna instytucja kościelna.

Biskup legnicki Stefan Cichy
Dzisiejszy dzień to ważny moment, ponieważ o własnych siłach nie dalibyśmy rady dokonywać dalszej renowacji zabytków Krzeszowa. Dzięki temu, że już wcześniej, na I etap rewaloryzacji otrzymaliśmy pomoc z funduszy unijnych i od naszych sponsorów, możliwe było przeprowadzenie wielu prac. W tej chwili jest przed nami jeszcze wiele planów. Otrzymamy na nie ponad 22 miliony złotych. Dzisiejsze spotkanie z ministrem Bogdanem Zdrojewskim przejdzie do historii Krzeszowa, jako dzień otrzymania wielkiej pomocy na realizację dalszych planów związanych z tym miejscem. Trzeba pamiętać, że ludzie przybywają tutaj nie tylko ze względu a zabytki, ale dla modlitwy. Jednak te zabytki tworzą odpowiedni klimat, nastrajają do modlitwy. Jest to też pewnego rodzaju katecheza dotycząca historii zbawienia, życia świętych (co szczególnie widoczne jest na freskach). Chcemy, aby wierni, którzy tu przybywają, byli zachwyceni pięknem tego miejsca, a szczególnie pięknem ikony Matki Bożej Łaskawej. Chcemy, aby tutaj zanosili swoje podziękowania, błagania, modlitwy do tronu Boga za pośrednictwem Matki Bożej Łaskawej.

Ks. Waldemar Wesołowski