Reklama

Niedziela Rzeszowska

Jaworznik 1414 – Jawornik 2014

Mirosław Lenart

Ma 600 lat. Ale te lata świadczą o bogatej historii i wielkim zapale w tworzeniu teraźniejszości i przyszłości. Rok 2014 dla Jawornika Niebyleckiego jest szczególnym rokiem. To czas zarówno spoglądania w przeszłość i poznawania jej, ale także czas świętowania, spotkań, konferencji

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ta właśnie rocznica stała się pretekstem do zorganizowania konferencji naukowej „Jawornik i ślady przeszłości”, która miała miejsce 26 kwietnia br., a została zorganizowana przez Komitet Organizacyjny Obchodów Jubileuszu 600-lecia Jawornika.

W tym dniu Szkoła Podstawowa im. Św. Józefa Sebastiana Pelczara w Jaworniku była miejscem wielkiej lekcji historii. Konferencję rozpoczęła dyrektor Grażyna Polewczak, która mówiła o „Życiu i działalności mieszkańców Jawornika na podstawie kroniki Jana Sołtysa”. Założona w 1986 r. „Kronika Wsi Jawornik” to źródło wiedzy o historii, zawarte na 135 stronach rękopisu, opowiadające o życiu wsi, m.in. oświacie, kulturze, religii.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

W krajach Habsburskich prace kartograficzne nad ziemiami wchodzącymi w skład monarchii rozpoczęły się w II poł. XVIII wieku. Jawornik i okolice można odnaleźć już na tzw. mapie Miega – kompletnej i wielkoskalowej mapie Królestwa Galicji i Lodomerii, przygotowywanej od 1775 r. „Początkowo utajniona ze względu na swoje znaczenie militarne, nigdy nie została wydana i pozostaje do dziś w rękopisie” – mówiła doc. dr Małgorzata Wojtaszek-Verőné z Uniwersytetu Zachodnio-Węgierskiego w wystąpieniu „Badania pokrycia terenu Jawornika i okolic na podstawie obrazów satelitarnych”. Prace kartograficzne są kapitalnym źródłem dla badań dla studiów regionalnych.

Reklama

„Aspekt przyrodniczy Jawornika i okolic” przedstawili Paulina Minor-Wróblewska i dr Krzysztof Gargasz z Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przyroda ożywiona i nieożywiona oraz budowa geologiczna tych terenów ma niezwykle ciekawą przeszłość, której relikty można odnaleźć i dzisiaj. Natomiast „Osadnictwo pradziejowe i średniowieczne Jawornika i okolic w świetle materiałów archeologicznych” omówił Antoni Lubelczyk z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, pokazując przeprowadzane badania archeologiczne oraz stanowiska wykopaliskowe.

Parafia w Jaworniku i najstarsze dzieje miejscowości to wystąpienie ks. dr. Sławomira Zycha z KUL. Została ona wydzielona z parafii Strzyżów przez biskupa krakowskiego Jana Gruszczyńskiego, który ufundował tutaj kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny. Wystąpienie „Najstarsze dzieje Jawornika (Jaworznika) w oparciu o materiały źródłowe, odkryte na nowo” było przedstawieniem poszukiwania początków parafii, bo choć w dokumencie króla Zygmunta I Starego mamy Jawornik jako samodzielną parafię, to jednak co było dalej? Wcześniej pojawia się parafia w Konieczkowej, potem w Jaworniku, a w końcu ponownie Konieczkowa. Czy mamy tu tzw. parafię wędrującą? – zastanawiał się prelegent. A co stało się z lokacją miasta, na którą zezwolił Zygmunt I? „My, Zygmunt [...] dozwalamy, aby z jego dziedzicznej wsi, zwanej pospolicie Jawornik, położonej w ziemi sandomierskiej i w okręgu pilzneńskim, erygować i lokować na nowo miast…” – czytamy w królewskim dokumencie. Prawdopodobnie efektem tej decyzji jest dzisiejszy Niebylec – miasto w latach 1509 – 1919.

Prezentacja dr. Antoniego Chuchli z Podkarpackiej Szkoły Wyższej im. Ks. Władysława Findysza z Jasła pt. „Przynależność Jawornika do administracji cywilnej i kościelnej oraz jego ludność w latach 1860 – 1945” skupiła się wokół spraw związanych z granicami administracyjnymi, obowiązującym prawem, zmianami ludnościowymi w świetle ksiąg chrztów, małżeństw i zgonów. Ostatnie wystąpienie to „Średniowieczny kult Marii Magdaleny z elementami kultury Pogranicza” ks. dr. hab. Andrzeja Garbarza z Katedry Nauk o Rodzinie Uniwersytetu Rzeszowskiego. Postać ta w ciągu wieków ewaluowała z symbolu pokuty w średniowieczu po mistyczkę i świadka zmartwychwstania współcześnie. Skąd jej kult tutaj? Może pod wpływem właścicieli Jawornika – Machowskich, którzy w swoich dobrach w Machowie koło Tarnobrzega mieli kościół pod tym wezwaniem, może Franciszkanów z Przemyśla, czy kościoła parafialnego w Dukli. Faktem jest, że wezwanie było odzwierciedleniem kultu św. Marii Magdaleny na terenie, który dziś stanowi województwo podkarpackie.

Wystąpienia urozmaicił występ dzieci ze szkoły w Jaworniku, a na konferencję oprócz mieszkańców miejscowości przybyli przedstawiciele władz rządowych, samorządowych, instytucji naukowych. Patronat honorowy nad konferencją objęli bp Jan Wątroba, Marszałek województwa, Starosta strzyżowski i Wójt gminy Niebylec. Konferencję prowadził Jan Wojtaszek z Komitetu Organizacyjnego Obchodów Jubileuszu 600-lecia Jawornika.

Podziel się:

Oceń:

2014-05-14 15:40

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Styczeń 1945 w historycznej pamięci Polaków

Więcej ...

Archidiecezja gnieźnieńska: Powstał projekt dotyczący ochrony dzieci podczas kolędy

2024-12-05 07:14

Karol Porwich/Niedziela

W archidiecezji gnieźnieńskiej powstał projekt wskazań dotyczących ochrony dzieci podczas wizyty duszpasterskiej, tzw. kolędy. Zgodnie z nimi ministranci nie mogą przebywać sami bez opieki. Powinni mieć także stały kontakt telefoniczny z kolędującym księdzem i rodzicami.

Więcej ...

Karol. Człowiek, który zostanie prezydentem? Ten jeden element może być kluczowy

2024-12-06 22:01
Samuel Pereira

Materiały własne autora

Samuel Pereira

Gdy premier w mediach społecznościowych obsztorcował współkoalicjantów, że za mało gorliwie chcą brać udział w „rozliczeniach PiS” – wielu się uśmiechnęło z komizmu całej sytuacji.

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna przed uroczystością Niepokalanego Poczęcia...

Wiara

Nowenna przed uroczystością Niepokalanego Poczęcia...

Czy i ja dziś zdołam dostrzec prawdziwie potrzebujących?

Wiara

Czy i ja dziś zdołam dostrzec prawdziwie potrzebujących?

Św. Mikołaj - biskup, nie krasnal

Wiara

Św. Mikołaj - biskup, nie krasnal

„W domu Ojca mego jest mieszkań wiele, idę przygotować...

Wiara

„W domu Ojca mego jest mieszkań wiele, idę przygotować...

Tłumy na proteście przeciwko obowiązkowej edukacji...

Wiadomości

Tłumy na proteście przeciwko obowiązkowej edukacji...

Nowenna do św. Mikołaja

Wiara

Nowenna do św. Mikołaja

Agenci CBA weszli do obiektów Fundacji Lux Veritatis

Wiadomości

Agenci CBA weszli do obiektów Fundacji Lux Veritatis

Potrzeba czytania znaków

Wiara

Potrzeba czytania znaków

Czuwajcie i módlcie się w każdym czasie – bo Pan jest...

Wiara

Czuwajcie i módlcie się w każdym czasie – bo Pan jest...