Reklama

Niedziela Rzeszowska

Jaworznik 1414 – Jawornik 2014

Mirosław Lenart

Ma 600 lat. Ale te lata świadczą o bogatej historii i wielkim zapale w tworzeniu teraźniejszości i przyszłości. Rok 2014 dla Jawornika Niebyleckiego jest szczególnym rokiem. To czas zarówno spoglądania w przeszłość i poznawania jej, ale także czas świętowania, spotkań, konferencji

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ta właśnie rocznica stała się pretekstem do zorganizowania konferencji naukowej „Jawornik i ślady przeszłości”, która miała miejsce 26 kwietnia br., a została zorganizowana przez Komitet Organizacyjny Obchodów Jubileuszu 600-lecia Jawornika.

W tym dniu Szkoła Podstawowa im. Św. Józefa Sebastiana Pelczara w Jaworniku była miejscem wielkiej lekcji historii. Konferencję rozpoczęła dyrektor Grażyna Polewczak, która mówiła o „Życiu i działalności mieszkańców Jawornika na podstawie kroniki Jana Sołtysa”. Założona w 1986 r. „Kronika Wsi Jawornik” to źródło wiedzy o historii, zawarte na 135 stronach rękopisu, opowiadające o życiu wsi, m.in. oświacie, kulturze, religii.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

W krajach Habsburskich prace kartograficzne nad ziemiami wchodzącymi w skład monarchii rozpoczęły się w II poł. XVIII wieku. Jawornik i okolice można odnaleźć już na tzw. mapie Miega – kompletnej i wielkoskalowej mapie Królestwa Galicji i Lodomerii, przygotowywanej od 1775 r. „Początkowo utajniona ze względu na swoje znaczenie militarne, nigdy nie została wydana i pozostaje do dziś w rękopisie” – mówiła doc. dr Małgorzata Wojtaszek-Verőné z Uniwersytetu Zachodnio-Węgierskiego w wystąpieniu „Badania pokrycia terenu Jawornika i okolic na podstawie obrazów satelitarnych”. Prace kartograficzne są kapitalnym źródłem dla badań dla studiów regionalnych.

Reklama

„Aspekt przyrodniczy Jawornika i okolic” przedstawili Paulina Minor-Wróblewska i dr Krzysztof Gargasz z Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przyroda ożywiona i nieożywiona oraz budowa geologiczna tych terenów ma niezwykle ciekawą przeszłość, której relikty można odnaleźć i dzisiaj. Natomiast „Osadnictwo pradziejowe i średniowieczne Jawornika i okolic w świetle materiałów archeologicznych” omówił Antoni Lubelczyk z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, pokazując przeprowadzane badania archeologiczne oraz stanowiska wykopaliskowe.

Parafia w Jaworniku i najstarsze dzieje miejscowości to wystąpienie ks. dr. Sławomira Zycha z KUL. Została ona wydzielona z parafii Strzyżów przez biskupa krakowskiego Jana Gruszczyńskiego, który ufundował tutaj kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny. Wystąpienie „Najstarsze dzieje Jawornika (Jaworznika) w oparciu o materiały źródłowe, odkryte na nowo” było przedstawieniem poszukiwania początków parafii, bo choć w dokumencie króla Zygmunta I Starego mamy Jawornik jako samodzielną parafię, to jednak co było dalej? Wcześniej pojawia się parafia w Konieczkowej, potem w Jaworniku, a w końcu ponownie Konieczkowa. Czy mamy tu tzw. parafię wędrującą? – zastanawiał się prelegent. A co stało się z lokacją miasta, na którą zezwolił Zygmunt I? „My, Zygmunt [...] dozwalamy, aby z jego dziedzicznej wsi, zwanej pospolicie Jawornik, położonej w ziemi sandomierskiej i w okręgu pilzneńskim, erygować i lokować na nowo miast…” – czytamy w królewskim dokumencie. Prawdopodobnie efektem tej decyzji jest dzisiejszy Niebylec – miasto w latach 1509 – 1919.

Prezentacja dr. Antoniego Chuchli z Podkarpackiej Szkoły Wyższej im. Ks. Władysława Findysza z Jasła pt. „Przynależność Jawornika do administracji cywilnej i kościelnej oraz jego ludność w latach 1860 – 1945” skupiła się wokół spraw związanych z granicami administracyjnymi, obowiązującym prawem, zmianami ludnościowymi w świetle ksiąg chrztów, małżeństw i zgonów. Ostatnie wystąpienie to „Średniowieczny kult Marii Magdaleny z elementami kultury Pogranicza” ks. dr. hab. Andrzeja Garbarza z Katedry Nauk o Rodzinie Uniwersytetu Rzeszowskiego. Postać ta w ciągu wieków ewaluowała z symbolu pokuty w średniowieczu po mistyczkę i świadka zmartwychwstania współcześnie. Skąd jej kult tutaj? Może pod wpływem właścicieli Jawornika – Machowskich, którzy w swoich dobrach w Machowie koło Tarnobrzega mieli kościół pod tym wezwaniem, może Franciszkanów z Przemyśla, czy kościoła parafialnego w Dukli. Faktem jest, że wezwanie było odzwierciedleniem kultu św. Marii Magdaleny na terenie, który dziś stanowi województwo podkarpackie.

Wystąpienia urozmaicił występ dzieci ze szkoły w Jaworniku, a na konferencję oprócz mieszkańców miejscowości przybyli przedstawiciele władz rządowych, samorządowych, instytucji naukowych. Patronat honorowy nad konferencją objęli bp Jan Wątroba, Marszałek województwa, Starosta strzyżowski i Wójt gminy Niebylec. Konferencję prowadził Jan Wojtaszek z Komitetu Organizacyjnego Obchodów Jubileuszu 600-lecia Jawornika.

Podziel się:

Oceń:

2014-05-14 15:40

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Świat podzielony murem

Grzegorz Gałązka

Był to najsławniejszy mur w historii Europy. Czy nam się to podoba, czy nie, to właśnie on stał się symbolem świata podzielonego na dwa wrogie obozy. Jego upadek stał się natomiast symbolem końca tego świata.

Więcej ...

Dariusz Matecki prawomocnie wygrywa proces z dziennikarzem „Gazety Wyborczej”!

2024-12-09 14:37

Adobe Stock

Dariusz Matecki odniósł zwycięstwo w sprawie sądowej przeciwko Andrzejowi Kraśnickiemu, dziennikarzowi „Gazety Wyborczej”. Sprawa dotyczyła publikacji z 17 grudnia 2020 r. na portalu „wyborcza.pl”, w której Kraśnicki zarzucił Mateckiemu m.in. utrudnianie obchodów 50. rocznicy Grudnia '70 w Szczecinie. Wyrokiem z dnia 15 listopada 2024 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie utrzymał w mocy wcześniejszy wyrok Sądu Rejonowego, uznając oskarżonego za winnego zniesławienia.

Więcej ...

Karol Gnat: Gdy walił się mój świat, ocalił mnie Chrystus Król!

2024-12-09 21:34
Karol Gnat

"Któż jak Bóg" YT

Karol Gnat

Karol Gnat - dziennikarz, gospodarz programów telewizyjnych i radiowych, producent, reżyser i scenarzysta. Kilka lat temu, chociaż piął się coraz wyżej po szczeblach kariery, jego serce wypełniała ogromna pustka. Gdy nadszedł „najgorszy dzień jego życia”, Bóg zaczął do niego mówić. Bardzo konkretnie. I w bardzo zaskakujący, nie tylko dla niego, sposób.

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Czy moje serce bije już mocniej i radośniej?

Wiara

Czy moje serce bije już mocniej i radośniej?

Sanktuarium Matki Bożej w Lourdes oficjalnie uznaje 71....

Wiara

Sanktuarium Matki Bożej w Lourdes oficjalnie uznaje 71....

Jaki krok w mym życiu wydaje się teraz najtrudniejszy?

Wiara

Jaki krok w mym życiu wydaje się teraz najtrudniejszy?

Mec. Bartosz Lewandowski: Sąd zastosował wobec...

Wiadomości

Mec. Bartosz Lewandowski: Sąd zastosował wobec...

Nowenna przed uroczystością Niepokalanego Poczęcia...

Wiara

Nowenna przed uroczystością Niepokalanego Poczęcia...

Oświadczenie fundacji Lux Veritatis w sprawie działań CBA

Wiadomości

Oświadczenie fundacji Lux Veritatis w sprawie działań CBA

Pierina Gilli i Godzina Łaski, czyli objawienia w...

Wiara

Pierina Gilli i Godzina Łaski, czyli objawienia w...

Agenci CBA weszli do obiektów Fundacji Lux Veritatis

Wiadomości

Agenci CBA weszli do obiektów Fundacji Lux Veritatis

Rektor UKSW: prof. Mirosław Kurkowski nie żyje

Kościół

Rektor UKSW: prof. Mirosław Kurkowski nie żyje