Pierwsza wzmianka opisująca siewierską świątynię pochodzi z I połowy XV wieku. Kościół składał się wówczas z murowanego prezbiterium i drewnianej nawy, którą przed 1598 r. przebudowano na murowaną. Obecny wygląd otrzymał w latach 1782-84 z inicjatywy biskupa krakowskiego, księcia siewierskiego Kajetana Sołtyka. Przeprowadzone wtedy prace nadały kościołowi barokowo-klasycystyczny wygląd. Świątynia została uroczyście poświęcona (konsekrowana) 9 września 1883 r. przez biskupa kieleckiego Tomasza Kulińskiego.

Parafia pw. św. Macieja Apostoła w Siewierzu swymi początkami sięga czasów średniowiecza. Początkowo ośrodkiem parafialnym był kościół pw. św. Jana Chrzciciela, natomiast świątynia pw. św. Macieja Apostoła była jego filią. Na podstawie bulli papieskiej z 1424 r. prawo patronatu nad kościołem sprawował Klasztor Norbertanek z Czarnowąsów.

Na terenie parafii znajduje się również godny uwagi kościół pw. św. Jana Chrzciciela z przełomu XI i XII wieku. Usytuowany w obrębie cmentarza grzebalnego, pierwotnie znajdował się w granicach lub w obrębie wałów grodu siewierskiego. Jednonawowa budowla wzniesiona została z ciosów piaskowca. Jest ona orientowana i zamknięta od wschodu absydą, a od zachodu emporą. Posiada wtórne kolebkowe sklepienie. Budowla siewierska należy do grupy jednoprzestrzennych kościołów emporowych, które wznoszono głównie w ośrodkach władzy kasztelańskiej. Oprócz tej świątyni znajduje się tu również kościół szpitalny pw. św. Barbary i św. Walentego wybudowany w 1618 r. w miejscu drewnianej świątyni z XVI wieku. Przy kościele, od XVII do XVIII wieku odbywały się sejmiki szlachty Księstwa Siewierskiego. Został on uroczyście poświęcony (konsekrowany) 17 września 1713 r. przez biskupa krakowskiego Kazimierza Łubieńskiego.

Więcej informacji na temat dziejów i życia siewierskiej parafii pw. św. Macieja Apostoła można przeczytać na nowej stronie internetowej: www.parafiasiewierz.wiara.org.pl. Znajdziemy tam m.in. bogatą dokumentację fotograficzną oraz obraz aktualnych wydarzeń dotyczących pracy duszpasterskiej.

Skarbiec sztuki sakralnej

Wnętrze parafialnego kościoła to prawdziwy skarbiec sztuki sakralnej. Po przebudowie w latach 1782-84 z inicjatywy biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka, o czym była już mowa wcześniej, świątynia nabrała cech barokowo-klasycystycznych. Przykuwającym uwagę przykładem takiego rozwiązania jest ołtarz główny z obrazem patrona parafii św. Macieja Apostoła i figurami świętych Augustyna, Piotra, Pawła i Ambrożego oraz aniołów, usytuowane w prezbiterium ołtarze boczne św. Franciszka z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem i św. Józefa. Ponadto przy tęczy, po obu stronach prezbiterium znajdują się ołtarze poświęcone Świętej Rodzinie i Jezusowi Miłosiernemu. W kaplicach zaś na uwagę zasługuje obraz Matki Boskiej Szkaplerznej oraz grupa Chrystusa Ukrzyżowanego z Matką Bożą Bolesną. Dopełnieniem całości wystroju wnętrza jest ozdobna ambona z alegorycznie ukazanymi rzeźbami cnót, aniołów i sceną z Przypowieści o Siewcy. Analogicznie po drugiej stronie umieszczona została nastawa chrzcielnicy z rzeźbiarskim wyobrażeniem Adama i Ewy, chrztu w Jordanie, Boga Ojca i aniołów oraz sceną z przedstawieniem grzechu pierworodnego. Pod nastawą znajduje się kamienna, renesansowa chrzcielnica (kropielnica) z 1613 r. Nie sposób nie wspomnieć o chórze muzycznym z rokokowym parapetem, późnobarokowych konfesjonałach z II połowy XVIII wieku, czy późnoklasycystycznym fotelu z XVIII wieku pochodzącym z siewierskiego zamku.

Ocalić od zapomnienia

Od kilkunastu lat trwają prace remontowe przy świątyni. Z inicjatywy poprzedniego proboszcza ks. Józefa Dawczyńskiego wykonano nowe metalowe konstrukcje wież oraz pokryto blachą miedzianą dach i odnowiono mury zewnętrzne. Obecnie, dzięki zabiegom i zaradności ks. proboszcza Jana Lubienieckiego, trwają prace we wnętrzu kościoła. Prace te realizowane są dzięki wsparciu finansowemu Spółki dla Zagospodarowania Wspólnoty Leśno-Gruntowej w Siewierzu. Dysponuje ona obszarami leśnymi i innymi gruntami od niepamiętnych czasów, ale pierwszym historycznym potwierdzeniem tego jest „Przywilej Biskupa Krakowskiego i Księcia Siewierskiego Jana Konarskiego z 10 listopada 1523 r.”. Przywilej ten i późniejsze, a obecnie ustawa z 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych potwierdzają, że dobra te są wspólnymi gruntami mieszczan (mieszkańców) Siewierza, a więc nie stanowią ani własności gminy jako osoby prawnej, ani też nie stanowią tzw. mienia gromadzkiego. Na mocy ustawy gruntami tymi zarządza Wspólnota Gruntowa działająca obecnie, jak wspomniano wyżej, w formie Spółki Leśno-Gruntowej. – Osiągnięcia tej wspólnoty są tak bardzo znaczne, że wyróżnia się ona spośród bardzo wielu innych podobnych organizacji w naszym kraju swymi osiągnięciami ekonomicznymi i kulturalnymi. Siewierzanie odnoszą z tej swej działalności korzyści, których również nie można uznać za zwyczajne – podkreśla Władysław Bugajski. Trudno wymienić tu wszystkie formy działalności tej Spółki, ale znaczną inwestycją jest m.in. zakup siewierskiego zamku, nieodpłatne udostępnienie terenu pod budowę kanalizacji deszczowej i komunalnej, korzystanie z jej terenów na ułożenie sieci światłowodowej na terenie miasta, podarowanie terenu pod Ośrodek Zdrowia, Szpital Chorób Płuc, Dom Książki czy boiska sportowe oraz widoczne wsparcie prac budowlanych i restauracyjnych zarówno w parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa, jak i w parafii św. Macieja Apostoła w Siewierzu. Z życzliwości Spółki korzysta działające na terenie gminy Siewierz Stowarzyszenie Bank Życzliwych Serc, młodzież uczestnicząca w licznych szkolnych konkursach oraz festiwalu piosenki obcojęzycznej. Obecnie dzięki wsparciu finansowemu Spółki realizowane są kolejne etapy prac renowacyjnych ołtarzy bocznych i ołtarza głównego. To, co zostało już wykonane, jak restauracja ambony, chrzcielnicy, ołtarzy przytęczowych i mniejszych obiektów wyposażenia wnętrza cieszy nie tylko zwiedzających kościół, ale jest chlubą mieszkańców miasta, którzy z tak wielką troską towarzyszą oraz wspierają materialnie te realizowane prace. Siewierska świątynia pięknieje z dnia na dzień, a to twórcze piękno zbliża do Boga, w myśl zasady: „Per artem ad Deum” („Przez sztukę do Boga”).

– Aby głosić orędzie, które powierzył mu Chrystus, Kościół potrzebuje sztuki. Musi bowiem sprawiać, aby rzeczywistość duchowa, niewidzialna, Boża, stawała się postrzegalna, a nawet w miarę możliwości pociągająca. Musi zatem wyrażać w zrozumiałych formułach to, co samo w sobie jest niewyrażalne. Piękno jest kluczem tajemnicy i wezwaniem transcendencji. Zachęca człowieka, aby poznał smak życia i umiał marzyć o przyszłości (Jan Paweł II, List do artystów, 4 kwietnia 1999 r.).