- Synod nie wnosi rewolucyjnych rozwiązań. Jego zadaniem jest ujednolicenie przepisów Kościoła diecezjalnego z przepisami obowiązującymi w całym Kościele - wyjaśnia ks. dr Janusz Bodzon, zastępca przewodniczącego sekretariatu synodu. Synod miał charakter duszpasterski i prawny. To nie przypadek, że zwołany został w 1998 r. W tym czasie kończył się w Polsce Synod Plenarny, chodziło więc o uwzględnienie jego postanowień i zaaplikowanie ich do życia diecezji. Synod Archidiecezji wynikał też z konieczności - od poprzedniego synodu mijało prawie 40 lat (1962 r.).
W pracach uczestniczyli biskupi pomocniczy, wikariusz sądowy, kapituła, członkowie rady kapłańskiej, członkowie instytutów życia konsekrowanego, rektor seminarium, księża dziekani i po jednym z księży, wybranym z każdego dekanatu, przełożeni zgromadzeń zakonnych, osoby świeckie: szafarze Najświętszego Sakramentu, katecheci, członkowie diecezjalnej rady Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich. Komisje mogły też powoływać ekspertów w danych dziedzinach. Podczas opracowywania ustaw dotyczących ekumenizmu ekspertami byli przedstawiciele innych wyznań niż katolickie.
- Prace trwały 5 lat, ponieważ przyjęliśmy inną niż dotychczas stosowane formy pracy - mówi ks. Bodzon. Wcześniej komisje otrzymywały gotowe projekty ustaw. Tym razem same zgłaszały propozycje tematów. Grupy robocze sekretariatu scalały w jedno kwestie, które się powtarzały w kilku komisjach. 1 marca br. odbyła się końcowa sesja robocza. Podczas niej odbyło się głosowanie nad projektami statutów. Członkowie komisji głosowali jednomyślnie za przyjęciem projektów.
Dokument składa się z 11 części dotyczących: organizacji i instytucji archidiecezji warszawskiej, posługi i życia kapłanów, instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, katechizacji i szkolnictwa katolickiego, przepowiadania Słowa Bożego, działalności charytatywnej, szczególnym zadaniom duszpasterskim, ekumenizmowi, dobrom doczesnym Kościoła i środkom społecznego przekazu w służbie Kościoła. Dokumenty zawierają 507 statutów, najwięcej - 172 statuty dotyczą kultu Bożego.
Według ustaleń synodu w każdej parafii powstać mają parafialna rada ekonomiczna oraz parafialna rada duszpasterska. - Być może w parafii trudno będzie utworzyć dwie jednocześnie, więc powstanie wówczas jedna spełniająca funkcje obydwu - mówi ks. Bodzon.
Dokumenty w części dotyczącej katechizacji podkreślają potrzebę katechezy dorosłych, chodzi zwłaszcza o rodziców dzieci przystępujących do sakramentów. Część dotycząca kultu Bożego podtrzymuje dotychczasowe ustalenia, m.in. że homilie głosić ma biskup, prezbiter lub diakon. Posługa lektora i ministranta zarezerwowana jest dla chłopców i mężczyzn. Kobietom wolno ją pełnić w wyjątkowych sytuacjach. Dziewczęta powinny być zachęcane do udziału w procesjach i śpiewie. Statuty zwracają uwagę, że w centrum Warszawy kościoły powinny być otwarte dla wiernych, którzy chcą adorować Najświętszy Sakrament. Komunia na rękę może być udzielana cudzoziemcom (przez szacunek dla ich zwyczajów), w przypadku grup polskich przyjęcie Eucharystii powinno być wtedy poprzedzone specjalnymi katechezami.
Statuty normują sytuację kapłanów wysyłanych za granice na studia bądź na misje - ubezpieczenia zdrowotne i społeczne w kraju pokrywać ma diecezja. Mówią też o prawie zakonnic do godziwej zapłaty za ich pracę, a także o tym, że proboszcz powinien wypłacać co miesiąc pracownikom parafialnym ustalone wynagrodzenie, koniecznie za pokwitowaniem, oraz opłacać za nich przepisane prawem należności z tytułu ubezpieczenia i podatków. Synod przywraca znaną przed II wojną światową instytucję księdza prefekta, który będzie katechetą i jednocześnie będzie prowadził pracę formacyjną z katechetami uczącymi w dekanacie.
W części dotyczącej mediów katolickich podkreśla się, że media działające na terenie archidiecezji warszawskiej muszą być poddane nadzorowi metropolity warszawskiego, zaś wszelkie publikacje powinny być poddawane ocenie cenzora kościelnego, który będzie oceniał czy nie zawierają błędów doktrynalnych. Statuty wskazują na rolę Instytutu Archidiecezjalnego Środków Przekazu podlegającego bezpośrednio arcybiskupowi. Jego zadaniem jest zbieranie informacji zwłaszcza z terenu archidiecezji, przekazywanie wiadomości i materiałów do Radia Józef lub innych ośrodków oraz archiwizowanie życia religijnego archidiecezji obecnego w mediach. Pozwolenia biskupa miejsca wymaga występowanie duchownych w mediach świeckich czy udostępnianie kościołów do świeckich celów jak koncert zespołu niereligijnego czy kręcenie scen do filmu.
Synod podkreśla potrzebę otoczenia opieką osób pozostających bez pracy. Szczególnie w rejonach, gdzie występuje duże bezrobocie zaleca się tworzenie duszpasterstw, organizowanie zajęć dla dorosłych i młodzieży, by chronić ich przed apatią i bezczynnością. Zachęca również do współpracy z samorządami w celu organizowania wspólnych przedsięwzięć na rzecz bezrobotnych. Duszpasterstwa mają skupiać także przedsiębiorców i pracodawców, kadrę kierowniczą i zarządzającą. Synod wskazuje także na potrzebę tworzenia duszpasterstw młodzieżowej subkultury, narkomanów i alkoholików.
W uroczystość św. Józefa w archikatedrze warszawskiej kard. Józef Glemp jako metropolita warszawski zamknął IV Synod Archidiecezji Warszawskiej i złożył swój podpis pod statutami. Postanowienia Synodu wejdą w życie 24 czerwca w dniu święta Patrona archidiecezji.