Ks. Jarosław Grabowski: Na początku maja Akademia Katolicka w Warszawie organizuje Warszawski Festiwal Teologiczny. Skąd ten pomysł?

Ks. Krzysztof Pawlina: Nasza uczelnia działa już od sześćdziesięciu lat, ale ostatnie dwa były dla nas szczególnie ważne. W 2020 r. Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie przekształcił się w Akademię Katolicką w Warszawie. Nie chodzi tylko o zmianę nazwy. O tytuł „akademia” staraliśmy się od wielu lat, wypełnialiśmy wiele dokumentów, podnosiliśmy poziom kształcenia i kompetencje wykładowców. Nasze starania zostały zauważone i docenione zarówno przez Ministerstwo Edukacji, jak i przez watykańską Kongregację ds. Edukacji Katolickiej. Dlatego pragniemy zorganizować ten festiwal jako wyraz naszej wdzięczności Bogu i ludziom. Chcemy, by stanowił on odsłonę nowego oblicza naszej uczelni.

Jaki jest zamysł tego festiwalu?

Organizujemy takie wydarzenie po raz pierwszy. Nazwa „festiwal” dla niektórych osób może być myląca, gdyż kojarzy się raczej z piosenką czy pokazem filmów. Nasz festiwal oparliśmy na trzech filarach: nauce, modlitwie i kulturze. Każdego dnia zapraszamy na kilka festiwalowych wydarzeń. Nazwaliśmy nasze święto festiwalem ze względu na różnorodność wydarzeń, ale także na radosny, dziękczynny klimat tej uroczystości.

Co jest głównym celem tak dużego przedsięwzięcia?

Kościół możemy porównać do palącego się ogniska. Płonie w nim ogień Bożej łaski. Są w nim ludzie, których gromadzi wiara w Jezusa Chrystusa. Podobnie rzecz się ma z ogniskiem. Jest płomień i wiele gałęzi, które spalając się, dają światło. Gdy z palącego się ogniska wyjmiemy gałąź i położymy ją obok, zaczyna się ona wychładzać, a płomień gaśnie, ognisko zaczyna dymić. Wystarczy włożyć gałąź z powrotem do ogniska i ona znów zaczyna się palić, dając ciepło i światło. Wydaje się, że dość dużo gałęzi leży obok ogniska. Sporo ludzi oddaliło się od Kościoła. Czy teologia nie powinna zacząć zbierać te stygnące gałęzie i delikatnie wkładać je do ogniska? Chciałbym, aby ten festiwal posłużył również ożywieniu wiary w nas, by ukazał oblicze Kościoła, który się uczy, modli i zbiera „rozrzucone gałęzie”.

Piękne porównanie, ale czy nie lepiej zadbać o tych, którzy już są w „ognisku”?

Max Weber mówił, że społeczeństwo nie pragnie religijnych wirtuozów. Najbardziej pożądane jest religijne przeciętniactwo. Społecznie bezpieczna jest letnia religijność. Świętość niesie bowiem zagrożenie. Pewien profesor socjologii napisał kiedyś, że aby społeczeństwo trwało w swojej funkcjonalnej strukturze, świętych musi być niewielu. Kiedy bowiem pojawia się osoba święta, wszystkim komplikuje ona życie. Święci są niebezpieczni, bo zakłócają ustalony porządek. Żyjemy pomiędzy pragnieniem świata a pragnieniem Boga. Świat woła: „Nie przesadzaj, bądź normalny!”. A Pan Jezus prosi: „Bądź święty, jak Ja jestem święty”. Czyż rolą teologii nie jest budzenie pragnienia Boga i pomoc w tym życiu „pomiędzy”?

Próbuje więc Ksiądz łączyć naukę i religię. Czy dobrze odczytuję Księdza intencje?

W czasach współczesnych zdarza się przeciwstawianie sobie nauki i teologii. Czasami jesteśmy zmuszani do wyboru. Ale tak naprawdę nauka oraz religia mają wspólny cel: zrozumieć człowieka i zrozumieć świat. Z biegiem dziejów jednak oddaliły się one od siebie. Dlaczego? Powody są przynajmniej dwa. Po pierwsze – dysponujemy różnymi metodami i badamy inne fragmenty rzeczywistości. Po drugie – na separacji tych dyscyplin wiele razy w historii zaważyły ludzkie ambicje. Zabrakło pokory – jak się wydaje – po obu stronach. Współczesna nauka i współczesna teologia wielokrotnie podejmowały głęboką refleksję nad drogą, którą podążały, w tym także nad swymi błędami. Czy na naszych oczach nie trwa proces przejmowania przez naukę pozycji zarezerwowanych do tej pory dla nauk teologicznych? A czy teologia nie wycofała się z obszarów dla niej przynależnych? Mamy świadomość, że granice pomiędzy religią a nauką się przesuwają. Może jednak warto dopowiedzieć – albo przynajmniej postawić pytanie: czy przypadkiem nie próbuje się zawładnąć w sposób dogmatyczny obszarami, które albo nie zostały jeszcze zbadane, albo Bóg zachował je na swoją wyłączną własność? Ten festiwal jest po to, aby może szerzej otworzyć oczy, zacząć rozmawiać i uczyć się wspólnego szukania prawdy.

Zacznijmy więc od nauki. Co w ramach festiwalu proponujecie w tym obszarze?

W czwartek 5 maja odbędzie się debata naukowa pt. „Człowieka zmagania o przyszłość. Nauka, kultura, wiara”. Organizujemy ją we współpracy z Komitetem Nauk Teologicznych PAN. Chcemy rozmawiać o tym, w jaki sposób współczesne działania człowieka mają wpływ na kształtowanie przyszłości naszej cywilizacji. W piątek zapraszamy na wykład na temat modlitwy. W sobotę planujemy dwie konferencje, na które przyjadą także profesorowie i studenci naszych afiliowanych ośrodków. Pierwsza konferencja poświęcona zostanie tematyce przekazywania wiary w rodzinie, a druga – obecności Ewangelii w internecie.

A co z kulturą?

W piątek, 6 maja, zapraszamy do kościoła Matki Bożej Łaskawej na Starym Mieście na koncert muzyki poważnej zatytułowany „Artyści Bogu. Muzyka z teologicznym zamyśleniem!”. Chciałem w tym miejscu powiedzieć, że w tym roku otworzyliśmy na naszej uczelni nowy wydział – Edukacja muzyczna z muzyką kościelną – na którym przygotowujemy uzdolnione muzycznie osoby do pracy zarówno w parafii, jak i w szkole. Zaprosiliśmy z wykładami wielu wspaniałych muzyków. Niektórzy z nich wezmą udział w tym koncercie. Występy muzyczne będą wzbogacone krótkimi refleksjami natury teologicznej. Pragniemy, by ten koncert był wyrazem naszej wdzięczności za nowy uczelniany projekt.

Kolejną festiwalową propozycją kulturalną jest sobotni „spacer teologiczny” po Krakowskim Przedmieściu z bp. Michałem Janochą. Ksiądz biskup, który jest znawcą sztuki sakralnej, opowie nam, w jaki sposób patrzeć na dzieła kultury sakralnej i jak je podziwiać.

Będzie także czas na modlitwę...

Modlitwa będzie rozpoczynała i kończyła każde z festiwalowych spotkań. W czwartek, 5 maja, w kościele św. Anny odbędzie się koncert uwielbieniowy, który poprowadzi zespół Mocni w Duchu. Będzie to czas śpiewu, słuchania Boga i dawania świadectw. W niedzielę zapraszamy do kościoła świętego Krzyża na naszą okolicznościową Mszę św. akademicką. W południe studenci i grono profesorskie AKW wyruszą autokarami na Jasną Górę, by o godzinie 20 jeszcze raz złożyć eucharystyczną Ofiarę w bazylice, a następnie wziąć udział w apelu jasnogórskim.

Kto jest zaproszony na festiwal?

Każdy, kto pragnie być w tym czasie z nami. Wszystkie wydarzenia są ogólnodostępne, można przyjść bez zaproszenia. Na czwartkową debatę np. zaproszeni są rektorzy warszawskich uczelni, profesorowie teologii, członkowie komitetu PAN, ale debata jest otwarta dla szerokiej publiczności i każdy będzie mógł wejść. Już teraz zapraszam wszystkich zainteresowanych. Dodam jeszcze, że część festiwalowych wydarzeń będzie rejestrowana i dostępna w internecie.

Ks. prof. Krzysztof Pawlina - teolog, poeta, wieloletni rektor Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie, przewodniczący Komitetu Nauk Teologicznych PAN