Reklama

Sierpniowe klimaty

Zielna i wieńce

Z dniem 15 sierpnia - Wniebowzięciem Najświętszej Maryi Panny, zwanym także świętem Matki Bożej Zielnej, łączono zwyczajowo dożynki, które mogły przypaść także na początek września - już po sprzątnięciu wszystkich zbóż. Zawsze starano się, aby na św. Jakuba, czyli do 25 lipca, skosić już część zboża.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Maria Potocka

Tradycja wykonywania wieńców z okazji Matki Bożej Zielnej lub dożynek jest bardzo stara i nadal podtrzymywana przez mieszkańców z regionu świętokrzyskiego. Wśród współczesnych wieńców odnajdujemy wiele form nowoczesnych, wręcz alegorycznych, nawiązujących do chrześcijańskiej symboliki. Mogą to być wieńce w kształcie globusa, rozłożonej księgi, łodzi, kielicha z hostią itp. Są i tradycyjne - takie, które gospodynie w przededniu Matki Bożej Zielnej wykonują od wieków, odmawiając przy tym Różaniec. Mają kształt warkoczy z czterech zbóż, w które wplecione są gałązki leszczyny, głogu, jabłoni z maleńkimi jabłuszkami, zioła ogrodowe i polne (mięta, macierzanka, biedrzeniec i dziurawiec - ten ostatni strzeże domowników i obejście przez cały rok). Są to wieńce pachnące ziołami, swojskie, dające poczucie ciągłości tradycji.
Renata Hryń-Kuśmierek w książce Rok polski. Zwyczaje i obrzędy, tak oto opisuje dożynkowe wieńce: "Miały rozmaite kształty, wielkość i dekoracje. Najczęściej wito je na drewnianych albo wiklinowych obręczach w kształcie korony, splecionej ze związanych u góry pałąków czy słomianych warkoczy, ale zdarzało się, że wieńcem był cały snop zboża. Wieniec przybierano kolorowymi wstążkami, kłosami (koniecznie musiały być wśród nich i te wyjęte z «przepiórki»), orzechami, kwiatami, ziołami i barwnymi papierkami. Czasami umieszczano na szczycie korony żywego ptaka (koguta, kaczkę albo kurczę) lub figurki bocianów".
Wieńce dożynkowe towarzyszyły zawsze obrzędom wieńczącym coroczne święto plonów, bardzo często łączone z dniem Matki Bożej Zielnej. Edward Traczyński w publikacji Wieś świętokrzyska w XIX i XX wieku przypomina obyczaj charakterystyczny dla wiosek z okolic Kielc. Tuż przed rozpoczęciem żniw dłubano sierpem ziemię na tym polu, na którym zamierzano żąć zboże, a następnie pokruszoną ziemią posypywano ręce, aby nie bolały podczas ciężkiej pracy. Na zakończenie żniw pozostawiano na polach resztkę zbóż, na Kielecczyźnie zwaną "pępkiem". Bohaterami dożynek stawali się zawsze ludzie, którzy pracowali najwydajniej - czyli przodownicy. To właśnie przodownica odpowiadała za uwicie dożynkowego wieńca, święconego w kościele - najchętniej, jak mówiliśmy - 15 sierpnia. Taki wieniec był potem niesiony na pola dworskie z kapustą, gdzie pozostawał przez całą noc. Ten ceremoniał miał zapobiec pladze gąsienic w okolicy. Rankiem wieniec przenoszono do sołtysa lub wójta, a potem - niekiedy z przywiązanym doń żywym kogutem - barwny korowód żniwiarzy wędrował do dworu, gdzie czekała uczta, zabawa, a bywało - i podarki, w tym pieniężne.

* * *

Ósmy miesiąc kalendarzowy - sierpień, wziął swą nazwę od sierpa, wymawianego jako "sirzp" lub "sirp". Sierp to ręczne narzędzie rolnicze do żęcia m.in. zbóż i traw. Składa się z dwóch części: półkoliście zakrzywionego ostrza i drewnianej rękojeści.
W XV w. sierpień określano także nazwą "stojączka". Aleksander Bruckner tłumaczy ją zatrzymaniem się przyrody, która właśnie dosięgła pełni.
Sierpień jest także miesiącem pamięci o zwycięskiej Bitwie Warszawskiej (15 sierpnia 1920) zwanej Cudem nad Wisłą. Znani święci czczeni w tym miesiącu to: św. Roch (13 sierpnia), św. Jacek (17 sierpnia) i św. Bartłomiej (24 sierpnia). Spośród popularnych przysłów wymieńmy: "Od płodnych cierpień najlepsze lekarstwo sierpień"; "Na Zielną każdy orzech pełny".

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2003-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Które z sanktuariów maryjnych na świecie jest najczęściej odwiedzane?

2024-08-23 19:37
Matka Boża z Guadelupe

Grażyna Kołek

Matka Boża z Guadelupe

Bazylika Matki Bożej z Guadalupe w Meksyku jest najliczniej odwiedzanym miejscem kultu maryjnego na świecie, twierdzą media z tego kraju powołujące się na liczby docierających tam pielgrzymów. Od 2022 roku ich grono w ciągu roku oscyluje na poziomie prawie 13 mln, czyli nieco więcej niż sanktuarium maryjne w Aparecidzie, na południu Brazylii.

Więcej ...

Kwiat świętości

Niedziela przemyska 34/2012

Św. Róża z Limy

wikipedia.org

Św. Róża z Limy

Prawdę mówiąc to trochę egzotyczna święta... Nieczęste jej wizerunki znajdujemy głównie w świątyniach dominikańskich. Isabel Flores de Oliva bo tak brzmi pełne nazwisko Róży z Limy urodziła się 20 kwietnia 1586 r. w dalekiej peruwiańskiej Limie, mieście liczącym wówczas 25 tys. mieszkańców, założonym przez słynnego konkwistadora - Francisco Pizarro.

Więcej ...

Żarów. Ostatnia katecheza ks. kan. Zenona Ochela

2024-08-23 21:21
Exporta ciała ks. kan. Zenona Ochela do drzwi koscioła

ks. Mirosław Benedyk/Niedziela

Exporta ciała ks. kan. Zenona Ochela do drzwi koscioła

W piątkowy wieczór 23 sierpnia br. w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarowie, rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe ks. kan. Zenona Ochela – wieloletniego proboszcza miejscowej parafii.

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej 2024 (dzień 7.)

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej 2024 (dzień 7.)

Biskupi w Liście Pasterskim KEP na XIV Tydzień Wychowania...

Kościół

Biskupi w Liście Pasterskim KEP na XIV Tydzień Wychowania...

USA: nienaruszone ciało założycielki benedyktynek Maryi...

Kościół

USA: nienaruszone ciało założycielki benedyktynek Maryi...

Św. Róża z Limy

Święci i błogosławieni

Św. Róża z Limy

Zmiany kapłanów 2024 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2024 r.

Katarzyna Niewiadoma: dziękuję za zwycięstwo Panu Bogu,...

Wiara

Katarzyna Niewiadoma: dziękuję za zwycięstwo Panu Bogu,...

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej - rozważania

Wiara

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej - rozważania

Aresztowana za cichą modlitwę pod kliniką aborcyjną...

Wiadomości

Aresztowana za cichą modlitwę pod kliniką aborcyjną...

Japonia: zmarła siostra Agnieszka, wizjonerka od objawień...

Kościół

Japonia: zmarła siostra Agnieszka, wizjonerka od objawień...