Wystawa jest prezentacją współczesnej rzeźby ludowej o tematyce bożonarodzeniowej. Zgromadzone prace pochodzą ze zbiorów muzealnych (Kutno, Płock, Włocławek), a także
od twórców ze znanego w kraju kutnowskiego ośrodka rzeźby. Pośród działających tam artystów czołowe miejsce zajmuje rzeźbiarz i kolekcjoner sztuki ludowej Tadeusz Kacalak,
który udostępnił na wystawę część swoich zbiorów.
Scenę Zwiastowania obrazuje na wystawie chorągiew pochodząca z kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Nieszawie. Następnie w rzeźbiarskich szopkach przedstawiona jest
adoracja Dzieciątka Jezus przez Maryję i św. Józefa, pasterzy oraz Trzech Króli składających Mu hołd. Spora grupa zabytków ukazuje ucieczkę Świętej Rodziny do Egiptu, wokół której lud polski
stworzył odrębne podania. Na wystawie nie brakuje rzeźb obrazujących bogatą do niedawna tradycję związaną z Bożym Narodzeniem, a więc kolędników z szopką, z gwiazdą,
grupy z centralną postacią króla Heroda, które są przypomnieniem dawnych spektakli dramatycznych osnutych na kanwie ewangelicznej rzezi niemowląt. Tę część wystawy wzbogacają autentyczne rekwizyty
kolędnicze, zabytkowa szopka skrzynkowa z Mazowsza Płockiego z początku XX w. oraz współczesna kurpiowska gwiazda kolędnicza.
Narracją wystawy są teksty z Ewangelii św. Mateusza i św. Łukasza, pozwalające dostrzec, jak dalece ludowe wizje Narodzenia Pańskiego odbiegają od relacji Ewangelistów. W pracach
twórców kutnowskich pastuszkowie ubrani są w ludowe łęczyckie stroje, a w kujawskiej szopce Karola Ziomki stajenka betlejemska umieszczona została w wiejskich
opłotkach, w otoczeniu studni z żurawiem, drzewa z bocianim gniazdem i pasącego się wokół domowego ptactwa. W przedstawieniach hołdu Trzech Króli,
w których Maryja trzyma na ręku Dzieciątko Jezus, zauważa się wpływy opisów tego wydarzenia zaczerpnięte z literatury apokryficznej. Maryję trzymającą na kolanach Jezusa przedstawił
w płaskorzeźbie Pokłon Trzech Króli Jacenty Laskowski z Lubrańczyka na Kujawach. Taki sposób prezentacji Dzieciątka Jezus Mędrcom ze Wchodu jest jednocześnie rodzajem
audiencji udzielonej całemu ówczesnemu światu. Z opisów apokryficznych dowiadujemy się też, że w stajni betlejemskiej przy żłóbku były zwierzęta: wół i osioł, oddechem
ogrzewające Niemowlę. Stąd też w myśleniu symbolicznym ludu polskiego zwierzęta te stały się błogosławione i wokół nich powstało wiele opowieści wierzeniowych i zwyczajów.
Do dziś w wielu regionach Polski gospodarze zanoszą w noc wigilijną bydłu do obór kolorowy opłatek, podając go z resztkami potraw z postnej wieczerzy. Powszechne
wśród ludu było przekonanie, iż w tę jedyną, cudowną noc zwierzęta przemawiały ludzkim głosem.
Wystawa w Muzeum, ukazująca współczesne ludowe rzeźby o tematyce bożonarodzeniowej, jest nie tylko prezentacją. Ma także na celu przypomnienie dawnego ludowego sposobu postrzegania
świata, w którym wiele zjawisk tłumaczono przez pryzmat wydarzeń związanych z życiem Świętej Rodziny.
Pomóż w rozwoju naszego portalu