Reklama

Kolbuszowa

Bractwa religijne w parafii farnej w dawnych wiekach

Niedziela rzeszowska 8/2006

W każdej epoce we wspólnocie Kościoła istniały stowarzyszenia, organizacje i ruchy wiernych świeckich. W średniowieczu oraz w czasach nowożytnych nastąpił rozkwit bractw religijnych, zwanych również konfraterniami lub sodalicjami. Bractwa te stanowiły organizacje wiernych o charakterze religijnym. Były one erygowane przez kompetentną władzę kościelną i pozostawały pod jej zwierzchnictwem jako stała fundacja posiadająca osobowość prawną, własny zarząd oraz statuty regulujące jej strukturę, charakter i cele.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W XVII-XVIII stuleciu w parafii Kolbuszowa istniało aż pięć bractw. Według ustaleń ks. Gabriela Marciniaka, był to najwyższy wskaźnik w całym ówczesnym archidiakonacie sandomierskim diecezji krakowskiej.
Najstarszym bractwem istniejącym na terenie parafii kolbuszowskiej była Konfraternia św. Anny. Pierwsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1646 r.
Posiadała ona wówczas aprobatę biskupa krakowskiego, ale nie wprowadzono jej uroczyście w parafii. Ponownego założenia bractwa dokonali ojcowie bernardyni z Konwentu Warszawskiego 23 marca 1672 r., uzyskało ono aprobatę Kurii Krakowskiej i wówczas wprowadzono je uroczyście w parafii. Bractwo to było związane z ołtarzem bocznym św. Anny znajdującym się w kościele parafialnym pw. Wszystkich Świętych. Uposażenie bractwa od ok. 1694 r. stanowiło 80 zagonów pola. Ponadto w kościele parafialnym znajdowała się skarbona przeznaczona na potrzeby konfraterni.
Prawdopodobnie w 2. poł. XVII wieku powstało Bractwo św. Józefa. Pierwsza wzmianka na temat jego działalności pochodzi z 1676 r. Według ks. G. Marciniaka, w parafii nie było żadnych śladów erekcji albo aprobaty, więc można przypuszczać, że zostało zorganizowane i podtrzymywane przez pobożny lud. Według akt wizytacyjnych z 1764 r., bractwo uposażył wikariusz kolbuszowski ks. Wojciech Wyczyński.
Bractwo Drogi Krzyżowej (Viae Crucis) zostało wprowadzone w parafii i zatwierdzone w 1745 r. dzięki staraniom ówczesnego wikariusza ks. Jana Markiewicza. Bractwo to propagowało nabożeństwo Drogi Krzyżowej. Według akt wizytacyjnych z 1764 r., Konfraternia otrzymywała rocznie 105 fl. od sumy 1500 fl. zabezpieczonej na synagodze kolbuszowskiej oraz 140 fl. od sumy 2000 fl. zapisanych na synagodze w Baranowie Sandomierskim.
W czasach staropolskich w Kolbuszowej istniało Bractwo Różańca św. O jego powstaniu i działalności niewiele wiadomo ze względu na skąpe dane źródłowe. Akta wizytacyjne z 1764 r. mówią, że w święto Matki Bożej Różańcowej w parafii obchodzono uroczystość odpustową ze względu na istnienie Bractwa; ponadto posiadało ono pole.
Najpóźniej powstało Bractwo Świętej Trójcy. Założył je 18 grudnia 1761 r. ks. Jan Markiewicz, ówczesny wikariusz. On również zapisał mu sumę 3000 fl.
Istnienie bractw na terenie parafii Kolbuszowa było czynnikiem sprzyjającym rozwojowi parafialnego ordo divinarum (Służby Bożej). Wiadomo, że pod koniec XVII wieku proboszcz posiadał obowiązek odprawiania w każdy wtorek Mszy św. wg formularza o św. Annie dla członków Bractwa, natomiast w środę według formularza o św. Józefie dla konfraterni jego imienia. W 1. poł. XVIII w. Msze św. brackie odprawiał jeden z miejscowych wikariuszy. W związku z istnieniem Bractwa Drogi Krzyża sprawowano dwie Msze św. tygodniowo przy głównym ołtarzu de Passione Domini (o męce Pańskiej). Ich celebransem był miejscowy mansjonarz - promotor (duchowy opiekun) Bractwa. Ponadto miał on obowiązek odprawiać dwie Msze św. każdego miesiąca i jedną na kwartał za fundatorów. Takie same zobowiązania odnośnie do Mszy św. za zmarłych dobrodziejów ciążyły na promotorze Bractwa Świętej Trójcy.
Parafialna Służba Boża wzbogaciła się również o nabożeństwa brackie. Wiadomo, że w 2. poł. XVII wieku do zadań wikariuszy parafii kolbuszowskiej należało odprawianie nabożeństw brackich dla Konfraterni św. Anny i św. Józefa.
Bractwa posiadały również przedmioty kultu. Inwentarz parafii kolbuszowskiej z 1727 r. podaje, że w świątyni znajdują się feretrony brackie: św. Józefa i św. Anny posiadające haftowane sukienki. Na uwagę zasługują również chorągwie brackie: zielona dla Bractwa św. Józefa oraz czerwona dla Konfraterni św. Anny.
Bractwa istniejące w Kolbuszowej w czasach staropolskich uległy likwidacji w wyniku tzw. reform józefińskich. Obecnie do działalności dawnych konfraterni nawiązują ruchy i stowarzyszenia działające na terenie dawnej kolbuszowskiej parafii.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2006-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Papież rozmawiał z azjatycką młodzieżą: zawsze trzeba mieć nadzieję!

2024-06-21 17:06

www.vaticannews.va/pl

Ojciec Święty wziął udział w wideokonferencji zorganizowanej przez Uniwersytet Loyola w Chicago. Odbyła się ona w ramach studenckiej inicjatywy „Budowanie mostów przez Azję i Pacyfik”, która promowana jest przez Papieską Komisją ds. Ameryki Łacińskiej. Na zakończenie serii pytań stawianych mu przez młodych z Azji papież zachęcał swych rozmówców: „Zawsze trzeba mieć nadzieję. Pozostańcie wierni swoim przekonaniom”.

Więcej ...

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

Adobe Stock

Nowenna do Krwi Chrystusa w każdej porze i potrzebie. Szczególnie do odmawiania przed rozpoczęciem lipca jako miesiąca szczególnej czci Krwi Chrystusa (22-30 czerwca).

Więcej ...

Litania do św. Jana Pawła II

2024-06-22 11:26

red.

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

Wiara

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Kościół

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Czas w końcu oddać się w ręce Jezusa, aby mógł się...

Wiara

Czas w końcu oddać się w ręce Jezusa, aby mógł się...

Ks. Michał Olszewski pozostanie w areszcie przez kolejne...

Kościół

Ks. Michał Olszewski pozostanie w areszcie przez kolejne...

Ulicami Warszawy przeszedł XIX Marsz dla Życia i Rodziny

Kościół

Ulicami Warszawy przeszedł XIX Marsz dla Życia i Rodziny

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Niedziela na Podbeskidziu

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Oczyma duszy widziała miejsca znane z Biblii. Św....

Święci i błogosławieni

Oczyma duszy widziała miejsca znane z Biblii. Św....

Rozważania na niedzielę: Lekarz odpuszczał grzechy

Wiara

Rozważania na niedzielę: Lekarz odpuszczał grzechy

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Kościół

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej