Wywiad Katolickiej Agencji Informacyjnej z ks. prał. Pawłem Ptasznikiem - kierownikiem Sekcji Polskiej Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej

Katolicka Agencja Informacyjna: - Jak obecnie wygląda zwykły dzień Ojca Świętego? Czy ze względu na stan zdrowia Papież musiał ograniczyć swoją ogromną aktywność?

Ks. Prał. Paweł Ptasznik: - Trudno mówić o ograniczeniu działalności Papieża. Wystarczy śledzić L’Osservatore Romano, aby zorientować się, że zajęć tych wcale nie jest mniej.
Ojciec Święty, tak jak dotąd, wstaje wcześnie rano. Można przypuszczać, że więcej czasu potrzebuje na przygotowanie się do normalnego funkcjonowania. Wiem natomiast, że od pewnego czasu dłużej modli się rano. Dlatego Msza św. w jego prywatnej kaplicy odprawiana jest teraz nieco później, ok. 8.00. Obecnie nie zaprasza się gości na tę Mszę św., aby dodatkowo nie obciążać Ojca Świętego. Uczestniczą w niej najbliżsi współpracownicy Papieża, siostry sercanki, czasem ludzie mu bliscy.
Po Mszy św. jest śniadanie. Następnie Papież ponownie modli się w kaplicy do ok. godz. 10.00. Kolejną godzinę poświęca na przygotowanie przemówień i innych tekstów. Potem mają miejsce audiencje, które trwają zwykle do godz. 12.30. Są to spotkania oficjalne, np. z biskupami przybyłymi z wizytą ad limina, z politykami czy innymi osobami albo grupami, które reprezentują środowiska godne papieskiego zaangażowania.
Po audiencjach jest obiad, zwykle roboczy, w czasie którego współpracownicy Papieża przekazują mu bieżące informacje. Następnie Ojciec Święty przez ok. pół godziny odpoczywa - nie kładzie się jednak. Nie jest to klasyczna włoska sjesta, po prostu zostaje sam.
W godzinach od 15.00 do 18.00 Ojciec Święty czyta albo pracuje. Później odbywają się audiencje dla szefów kurialnych dykasterii: w poniedziałek przychodzi Sekretarz Stanu, we wtorek - Substytut, w środę - Sekretarz ds. Stosunków z Państwami, w piątek - kard. Ratzinger, a w sobotę - prefekt Kongregacji ds. Biskupów, kard. Re. W zależności od potrzeb przychodzi również kard. Sepe, prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów. Inni prefekci są zapraszani bądź zgłaszają, że mają jakąś sprawę do przedstawienia.
O godz. 19.30 jest kolacja, na którą często są zapraszani goście. Po ostatnim posiłku Papież znów się modli. Dzień kończy ok. godz. 22.30-23.00.

- Z tego, co Ksiądz Prałat mówi, wynika, że Jan Paweł II poświęca kilka godzin dziennie na modlitwę. W jaki sposób Papież się modli?

- O prywatnej modlitwie Ojca Świętego mogę powiedzieć niewiele. Jak wszyscy, mogę tylko obserwować jego modlitwę podczas oficjalnych wystąpień czy podróży. Niemniej, charakterystyczne jest to, że modli się na ogół tradycyjnymi formami, takimi jak Droga Krzyżowa, nabożeństwo majowe, Różaniec czy Litania do Wszystkich Świętych. Oczywiście, formy te są tylko fundamentem bardzo głębokiej modlitwy mistycznej.
Mało kto wie, że po każdej kolejnej kanonizacji czy beatyfikacji Jan Paweł II prosi, aby do Litanii do Wszystkich Świętych, którą ma przy swoim klęczniku, dopisać imiona osób wyniesionych na ołtarze. Każdego dnia przekazujemy mu też listy od ludzi, którzy proszą o modlitwę w różnych intencjach. Wiem, że są one intencją modlitw Papieża. Ojciec Święty modli się po polsku, brewiarz odmawia również po polsku, ale często prosi o brewiarz łaciński.

- Powiedział Ksiądz, że przez kilka godzin dziennie Jan Paweł II oddaje się lekturze. Co konkretnie czyta?

- Niemal wszystko. Zakres jego zainteresowań jest ogromny, od literatury pięknej, poprzez filozofię, fizykę, biologię, do teologii. Wielu autorów przysyła mu swoje nowe książki. Ojciec Święty wszystkie je przegląda. Jeśli jakaś szczególnie go zainteresuje, zaznacza, aby po podziękowaniu autorowi przynieść ją z powrotem do papieskiego apartamentu. Wówczas czyta ją w oryginale lub prosi o przygotowanie jej streszczenia. Ojciec Święty przegląda też polską prasę, w tym wszystkie pisma katolickie. Czasem zaznacza jakiś artykuł i prosi o streszczenie.

- Wydaje się, że w tej chwili Papież jest w dużo lepszej kondycji niż w ubiegłym roku. Czy nastąpiła zmiana ekipy lekarskiej?

- Nie, nadal osobistym papieskim lekarzem jest dr Renato Buzonetti, który ma do dyspozycji specjalistów.

- Czy poprawa kondycji Ojca Świętego może oznaczać powrót do pielgrzymkowego trybu życia, jaki Papież prowadził przez lata?

- Ojciec Święty wciąż pragnie pielgrzymować. W tym roku, oprócz Szwajcarii, odwiedzi w sierpniu Lourdes we Francji, a na początku września włoskie Loreto. Sprawą otwartą jest jego obecność na Światowym Kongresie Eucharystycznym w Meksyku w październiku br. Organizatorzy bardzo liczą na przybycie Papieża i będą gotowi na jego przylot. Decyzja zapadnie jednak w ostatniej chwili, gdyż jest to bardzo daleka i męcząca podróż.

- Czy w przyszłorocznych planach Papieża znalazła się wizyta w Polsce i poświęcenie świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie?

- Na razie takiej decyzji nie ma, trudno więc wyrokować. Myślę, że prezydent Aleksander Kwaśniewski nie będzie miał nic przeciwko temu, że ujawnię zdanie z papieskiego listu do niego. Jan Paweł II napisał: „Pragnienie przebywania «pośród swoich» jest we mnie nieustannie żywe, ale pozostawiam to wyrokom Opatrzności Bożej”.

- Czym zajmuje się Sekcja Polska Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej, której prace Ksiądz koordynuje? Na czym konkretnie polega jej działalność?

- Sekcja Polska została utworzona z potrzeby chwili, w związku z wyborem Ojca Świętego na Stolicę Piotrową. Pierwszymi, którzy niejako tworzyli tę sekcję - obok innych sekcji językowych - byli wówczas ks. prał. Józef Kowalczyk i ks. prał. Tadeusz Rakoczy. Obecnie pracują w niej cztery osoby. Jej najważniejszym celem jest tłumaczenie na język włoski tekstów Ojca Świętego, które dyktuje po polsku, i przekazywanie ich do dalszego opracowania odpowiednim dykasteriom watykańskim.
Jeśli chodzi o dokumenty typu: adhortacje, listy apostolskie czy encykliki, to zadaniem naszej sekcji jest także sprawdzenie, czy literackie opracowanie naszych tłumaczeń zostało zrobione tak, aby odpowiadało myśli Ojca Świętego. W ostatniej fazie przygotowywania takich dokumentów odbywa się tzw. wspólne czytanie: wszystkie sekcje językowe spotykają się, czytany jest tekst włoski, po czym sprawdza się, na ile ścisłe są tłumaczenia.
Do naszych zadań należy też dostarczanie Ojcu Świętemu informacji o sytuacji w Polsce. Przygotowujemy przegląd prasy, także przegląd periodyków katolickich ukazujących się w kraju. Cenne są tu dossier, przygotowywane przez Nuncjaturę Apostolską w Warszawie. Także biskupi diecezjalni informują o życiu Kościoła lokalnego. Dokładne sprawozdanie z życia diecezji zostaje przedstawione przy okazji wizyty ad limina.
Kolejnym ważnym zakresem obowiązków naszej sekcji, wymagającym chyba najwięcej pracy, jest korespondencja. Do Ojca Świętego przychodzi bardzo dużo listów. W okresie wielkanocnym liczba polskojęzycznych życzeń przekracza 5 tys. Na 25-lecie pontyfikatu dotarło ponad 20 tys. gratulacji i życzeń. Ponieważ oprócz życzeń przychodzą w tym czasie również inne listy, musimy je wszystkie otworzyć, przeczytać i ocenić, które z nich trzeba przekazać bezpośrednio Ojcu Świętemu, a które mogą być rozstrzygnięte na poziomie Sekretariatu. Wreszcie trzeba na wszystkie listy odpowiedzieć. Gdy jest to odpowiedź np. na standardowe życzenia, używamy jednego formularza. O pomoc przy adresowaniu kopert prosimy mieszkające w Rzymie polskie siostry urszulanki szare i zmartwychwstanki. Indywidualnie odpowiadamy biskupom, politykom, uniwersytetom czy szkołom. Do ludzi świeckich listy od Papieża podpisuje Asesor, do księży i ważniejszych osobistości - Substytut. Z kolei listy do polityków podpisuje zazwyczaj kard. Angelo Sodano, sekretarz Stanu. Ojciec Święty podpisuje osobiście bardziej oficjalne listy i, oczywiście, swoją prywatną korespondencję.
Pomagamy również biskupom z Polski w załatwianiu różnych spraw w Watykanie. Naszym zadaniem jest dbanie o kontakt między Papieżem a biskupami czy wiernymi z Polski. Często zwracają się oni do naszej sekcji o pomoc czy interwencję, choć nie zawsze leży to w naszej kompetencji.

- Czy dużo jest takich spraw?

- Powiedzmy, że zdarzają się dość często. Kodeks prawa kanonicznego mówi, że każdy chrześcijanin ma prawo bezpośrednio zwrócić się do Ojca Świętego. Niektórzy z tego prawa korzystają i Stolica Apostolska musi ustosunkować się do danego problemu. Jednak nie znając sytuacji „od środka”, rzadko wskazujemy konkretny sposób rozwiązania danego problemu. Najczęściej przesyłamy kopię listu do biskupa diecezjalnego, np. gdy chodzi o skargę na księdza z danej diecezji. Często przedstawiane sprawy leżą w kompetencjach np. Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, Doktryny Wiary czy Sygnatury Apostolskiej. Wówczas robimy tzw. appunto, czyli krótki opis sprawy, z propozycją jej rozwiązania. Następnie przełożeni decydują, jak dalej postąpić z taką korespondencją.
Obecnie często proszeni jesteśmy o interwencję w przypadku zamykania polskich kościołów w Ameryce czy w Niemczech. Przekazujemy te sprawy nuncjuszom apostolskim w tych krajach z prośbą o interwencję u biskupa miejsca, choć niewiele można zrobić w celu zmiany decyzji. Ojciec Święty zawsze z bólem przyjmuje informacje o takich przypadkach.

- Czy Jan Paweł II rzeczywiście sam pisze wszystkie dokumenty i przemówienia?

- Teksty liturgiczne, np. homilie wygłaszane w czasie pielgrzymek, Ojciec Święty pisze sam (od pewnego czasu dyktuje), czasem prosząc nas tylko o pewne uzupełnienia. Natomiast jeśli chodzi o przemówienia nieliturgiczne, np. do polityków czy też na różne okazje, Ojciec Święty korzysta z pomocy współpracowników z Sekretariatu Stanu. Ale, oczywiście, ostateczny kształt nadaje im on sam.

- Jaki jest podział pracy między poszczególnymi sekcjami w Sekretariacie Stanu?

- Sekretariat Stanu dzieli się na dwie sekcje. Pierwsza - do spraw ogólnych - zajmuje się codzienną działalnością Ojca Świętego, a więc wszystkimi sprawami związanymi z nauczaniem, dokumentami, audiencjami, podróżami itp. W ramach Sekcji Pierwszej istnieją sekcje głównych języków światowych: angielska, francuska, niemiecka, portugalska, hiszpańska i łacińska. Sekcja Pierwsza przygotowuje też codzienny przegląd prasy i informacji nt. sytuacji Kościoła i głównych wydarzeń społeczno-politycznych na świecie.
Z kolei Sekcja Druga zajmuje się kontaktami z poszczególnymi państwami, czyli prowadzi działalność o charakterze dyplomatycznym. Do jej kompetencji należą też sprawy mianowania biskupów czy zmiany struktury Kościoła w niektórych regionach świata. W odniesieniu do krajów misyjnych podobne kompetencje ma Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów. Ponieważ Ojciec Święty w sposób szczególny śledzi to, co się dzieje w Polsce, i często sam reaguje na różne sytuacje, część zadań Sekcji Drugiej, np. informowanie o sytuacji w kraju i korespondencję z politykami, musiała przejąć Sekcja Polska.

- Na czym konkretnie polegają obowiązki Księdza Prałata?

- Ojciec Święty ma dwóch osobistych sekretarzy, którzy pomagają mu w codziennym życiu i w prowadzeniu korespondencji prywatnej. Moje zadanie polega na tym, że gdy Papież chce napisać i przekazać jakiś tekst do Kurii, wówczas prosi mnie do siebie i dyktuje mi jego treść. Przede wszystkim są to przemówienia. Kiedyś dyktował wszystko in extenso, obecnie częściej przekazuje główną myśl, którą później trzeba rozwinąć. Ostatecznie jednak sam decyduje, na ile tekst odpowiada jego oczekiwaniom.

CDN.

Podczas tegorocznego pobytu Jana Pawła II w Dolinie Aosty zaprezentowano książkę - zbiór refleksji na temat gór i kontaktu z przyrodą.
Publikacja pt. „Jan Paweł II. Papież w górach”, ukazała się nakładem oficyny „Le Chateau”.
W jej promocji w miejscowości Les Combes wzięli udział biskup Aosty Giuseppe Anfossi i burmistrz gminy Introd i Osvald Naudin, na której terenie znajduje się „alpejski Watykan”.