Rok milenijny jest dla Hrubieszowa czasem szczególnym - gród
nad Huczwą świętuje 600. rocznicę zyskania praw miejskich. W zachowanych
annałach znalazł się zapis następującej treści: "W imię Pańskie.
Amen. Na wieczne rzeczy pamiątkę... My, Władysław Król Polski (...)
w Rubieszowie (...) miasto założyć postanowiliśmy". W ten sposób,
za sprawą króla Władysława Jagiełły, istniejąca wśród lasów osada
uzyskała status miasta. Akt lokacji został podpisany we Lwowie 29
września - w dzień św. Michała Archanioła - Anno Domini 1400.
W tym samym roku, także z polecenia króla Władysława
Jagiełły erygowano w Hrubieszowie pierwszą parafię rzymskokatolicką
- parafię pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, obecnie jest
to parafia św. Mikołaja.
Uroczystości upamiętniające wydarzenia sprzed sześciu
wieków odbywały się w dniach od 22 do 24 września 2000 r. Z inicjatywy
Komitetu Organizacyjnego Obchodów 600-lecia powstał program bogaty
w wydarzenia o charakterze religijnym i kulturalnym, imprezy rekreacyjne
i sportowe.
W skład Komitetu, oprócz działaczy samorządowych, przedstawicieli
instytucji i firm, weszli księża dziekani: Andrzej Puzon i Kazimierz
Gawlik oraz ks. Tomasz Sokół. Honorowy patronat nad rocznicowymi
uroczystościami sprawował premier RP Jerzy Buzek.
Obchody 600-lecia zainaugurowała uroczysta Msza św. odprawiona
22 września na cmentarzu wojennym. Wieczorem mieszkańcy miasta i
goście mieli okazję wysłuchać pierwszego z rocznicowych koncertów
- występu Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego.
Następnego dnia, 23 września, odbyło się uroczyste posiedzenie
Rady Miejskiej. Podczas sesji podjęto uchwałę o nadaniu imienia Jana
Pawła II Gimnazjum nr 1. Radni miejscy postanowili też przyznać jubileuszowe
nagrody - statuetki króla Władysława Jagiełły. W okolicznościowych
wystąpieniach prof. Zygmunt Mańkowski mówił o Hrubieszowie w dobie
współczesnej, natomiast prof. Wiktor Zin wystąpił z odczytem zatytułowanym
Mój Hrubieszów. Śpiewali "Lechici" i "Nicolaus", tańczył zespół Tańca
Ludowego HDK.
Jedną z imprez towarzyszących sobotnim uroczystościom
była promocja pierwszego w historii miasta albumu Ziemia Hrubieszowska
1400-2000, której dokonał prof. Wiktor Zin. W albumie umieszczono
m.in. słowo wstępne autorstwa ks. bp. Jana Śrutwy, list Premiera
RP Jerzego Buzka oraz artykuł ks. Andrzeja Puzona o historii garnizonu
hrubieszowskiego i hrubieszowskie kalendarium ks. Kazimierza Gawlika.
Historię grodu nad Huczwą opisał prof. Wiktor Zin, natomiast prof.
Andrzej Kokowski przedstawił odkrycia archeologiczne poczynione na
terenie Hrubieszowszczyzny. Większość fotografii ziemi hrubieszowskiej,
zamieszczonych w albumie jest dziełem Stanisława Hawryluka. Całość
wydawnictwa opracował Stanisław Jadczak.
Tego samego dnia w hrubieszowskiej cerkwi zostało odprawione
nabożeństwo ekumeniczne. Wieczorem, na placu przy Hrubieszowskim
Domu Kultury, odbywał się kolejny koncert. Sobotnie imprezy zakończyły
się bardzo widowiskowo pokazem sztucznych ogni.
W niedzielę zaplanowano uroczystość wręczenia wyróżnień
miasta Hrubieszowa - statuetek króla Władysława Jagiełły. Na wniosek
Zarządu Miasta nagrodą zostali uhonorowani: ks. bp Jan Śrutwa, ks.
bp gen. Sławoj Leszek Głódź, księża dziekani: Kazimierz Gawlik i
Andrzej Puzon, premier Jerzy Buzek, profesorowie: Wiktor Zin i Andrzej
Kokowski oraz Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie. Wyróżnienie
będzie przyznawane przez kapitułę złożoną z dotychczasowych laureatów.
Nagroda stanowi wyraz uznania dla tych, którzy działają na rzecz
miasta, promują je i przynoszą mu chlubę.
Niewątpliwą atrakcją niedzielnego popołudnia okazało
się wypuszczenie 600 balonów w barwach hrubieszowskiej flagi. W tym
samym czasie nastąpił też finał X Ogólnopolskiego Biegu Unii Horodelskiej.
Po południu wystąpiły zespoły z sąsiednich miast, artyści wywodzący
się z ziemi hrubieszowskiej. Uwieńczeniem rocznicowych obchodów była
dziękczynna Msza św., odprawiona w kościele św. Mikołaja. Nabożeństwo
koncelebrował i homilię wygłosił ks. bp Jan Śrutwa. Msza św. była
transmitowana przez TV Polonia i Katolickie Radio Zamość. W niedzielnych
uroczystościach uczestniczyli: ordynariusz prawosławnej diecezji
lubelsko-chełmskiej bp Abel, wojewoda lubelski Waldemar Dudziak,
senatorowie RP Stanisław Majdański i Jerzy Chróścikowski, posłowie
i działacze samorządowi.
Obchodom 600-lecia Hrubieszowa towarzyszą liczne wystawy.
Ekspozycje: Hrubieszów w dobie Jagiellonów oraz Wiktora Zina drobiazgi
z minionego czasu można obejrzeć w muzeum im. Stanisława Staszica.
W Małej Galerii Sztuki HDK prezentowana jest wystawa retrospektywna
zatytułowana Hrubieszów w malarstwie, rysunku, grafice i fotografii.
Natomiast w holu HDK znajduje się fotograficzny zapis najciekawszych
wydarzeń, które miały miejsce w roku urodzin miasta.
W ramach obchodów 600-lecia swój jubileusz - 40. rocznicę
powstania - świętowało Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie, organizując
Wojewódzki Zjazd Towarzystw Regionalnych Lubelszczyzny. Osoby zasłużone
dla rozwoju regionu otrzymały nagrody i medale Kapituły Regionalnej
im. dr. Zygmunta Klukowskiego. Podczas zjazdu regionaliści hrubieszowscy
zaprezentowali album pt. Stary Hrubieszów w rysunku i grafice. Autorem
prac przedstawiających architekturę kresowego miasta jest Alfred
Przybysz. Całość wydawnictwa wzbogacają wiersze twórców związanych
z Hrubieszowszczyzną. Przy okazji spotkania regionalistów został
rozstrzygnięty Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Stanisława Ciesielczuka.
Hrubieszowscy poeci oferowali w Klubie Literackim Ziemi Hrubieszowskiej
swoje wiersze. Okolicznościowe wydawnictwa: datownik, znaczek, kartę
pocztową przygotowała Poczta Polska. Obchodom towarzyszyły również
tradycyjne kiermasze: rękodzieła artystycznego, twórczości ludowej
i pamiątkarskiej.
Obecność w Hrubieszowie podczas rocznicowych uroczystości
można było w ciekawy sposób udokumentować - wszyscy chętni otrzymywali "
Certyfikat pobytu w 600-letnim Grodzie Hrubieszowie, najdalej na
wschód wysuniętym mieście przyszłej Zjednoczonej Europy". Jednak
nie tylko certyfikat pobytu będzie przypominać o święcie Hrubieszowa.
Obchody jubileuszu niewątpliwie na długo zostaną w pamięci - zarówno
mieszkańców, jak i gości przybyłych z tej okazji do grodu nad Huczwą.
Hrubieszów (aż do 1802 r. Rubieszów) to najdalej wysunięte
na wschód miasto Polski. Położone jest nad Huczwą, dopływem Bugu,
w odległości 5 km od granicy z Ukrainą. Pierwsza wzmianka o Hrubieszowie
pochodzi z 1255 r. Przypuszcza się, że wcześniej istniał tu ruski
gród obronny należący do Grodów Czerwieńskich. W 1366 r. wraz z całą
Rusią Czerwoną został przyłączony do Polski. Prawa miejskie Hrubieszów
uzyskał w 1400 r. z rąk Władysława Jagiełły. Prawdopodobnie w końcu
XIV w. wzniesiono drewniany zamek, będący siedzibą starosty. W XV
w. gościł w nim fundator miasta - król Władysław Jagiełło. Duże znaczenie
dla miasta miał przywilej nakazujący zmierzającym z Rusi na Mazowsze,
Śląsk i Wielkopolskę wybieranie drogi przez Hrubieszów. Pomyślny
rozwój przerwały najazdy Tatarów, którzy w latach 1498-1626 wielokrotnie
grabili i niszczyli miasto. Zamek został zniszczony w 1661 r. W wyniku
I rozbioru Rzeczypospolitej Hrubieszów znalazł się w zaborze austriackim.
W 1800 r. wsie dawnego starostwa kupił Stanisław Staszic, który w
1816 r. założył tutaj fundację "Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie"
. Była to pierwsza w Europie organizacja przedspółdzielcza. 14 września
1939 r. wkroczyły tu najpierw wojska niemieckie, a 17 września oddziały
Armii Czerwonej. Za zasługi w walce z okupantem Hrubieszów został
odznaczony Krzyżem Grunwaldu II klasy.
Hrubieszów jest miastem rodzinnym Bolesława Prusa, Abrahama
Sterna, tworzył tu Bolesław Leśmian. Dzisiaj rozsławiają miasto prof.
Wiktor Zin i prof. Stefan Du Chateau.
Hrubieszów liczy obecnie ponad 20 tys. mieszkańców. Jest
malowniczym miasteczkiem pełnym swoistego uroku. Warto tu zatrzymać
się i zwiedzić cenne zabytki: kościół i klasztor dominikanów, wybudowany
w latach 1736-1766, cerkiew prawosławną wybudowaną w stylu rosyjsko-bizantyjskim,
dworek Du Chateau, w którym mieści się obecnie Towarzystwo Regionalne
Hrubieszowskie oraz Muzeum Regionalne, barokową plebanie, gdzie urodził
się Aleksander Głowacki (Bolesław Prus), barokowy kościół pw. Stanisława
Kostki (dawna cerkiew grekokatolicka), ponadto kramy miejskie zwane
Sutkami lub Jatkami, z charakterystyczną, wąską, "bliskowschodnią"
uliczką wewnętrzną. Hrubieszów tętni życiem kulturalnym, słynie z
ciekawych inicjatyw kulturalnych, imprez rekreacyjno-artystycznych,
wydawnictw regionalnych, spotkań twórczych. Wiodącą placówką jest
Hrubieszowski Dom Kultury. Hrubieszów może poszczycić się zespołem "
Lechitki", Zespołem Tańca Ludowego HDK, aktywnością poetów i plastyków.
Odbywają się tutaj Nadbużańskie Spotkania Artystyczne i Ogólnopolski
Festiwal Pieśni Patriotycznej i Religijnej.
Hrubieszów ma też swoją stronę internetową: http://www.hrubieszow.lublin.pl/miasto.
Pomóż w rozwoju naszego portalu