Reklama

Niedziela 38/2024

Szczegółowy spis treści

Edytorial
3

Słowo ma wyjątkową moc

Ks. Jarosław Grabowski

Musimy troszczyć się o to, aby nasze słowa nie były puste, spętane kłamstwem i oszczerstwem, lecz by były wypełnione zwykłą miłością bliźniego.

Z Jasnej Góry
5

Z Jasnej Góry

Zespół Biura Prasowego Jasnej Góry

Pod hasłem: „Matko tych, którzy zawsze są wierni – módl się za nami”, na Jasnej Górze odbyła się 42. Pielgrzymka Ludzi Pracy. Jej centralnym punktem była niedzielna Msza św. pod przewodnictwem abp. Józefa Kupnego, delegata KEP ds. Duszpasterstwa Ludzi Pracy, w czasie której homilię wygłosił metropolita białostocki abp Józef Guzdek.

wydarzenia
6-11

Tydzień w Kościele

Rubrykę przygotował Tomasz Musiał

Arcybiskup większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk wezwał społeczność międzynarodową do dalszego wspierania Ukrainy.

Przesłanie z Polskiej Jerozolimy

Katarzyna Dobrowolska

Modlitwa o pokój w Ziemi Świętej, pomoc dla chrześcijan tam żyjących oraz prezentacja dziedzictwa bożogrobców i jego zwierzchnictwa w Polsce – były w centrum VIII Dni Jerozolimy w Miechowie, które odbywały się w dniach 13-15 września.

Bogactwo to ludzie

Ks. Paweł Rozpiątkowski

Papież Franciszek w dobrej formie zakończył swoją – jak dotychczas – najdłuższą podróż. W jej ostatniej części odwiedził Timor Wschodni i Singapur. Państwa, które różni niemal wszystko oprócz jednego zasobu – bogactwa. Są nim ludzie.

Pod znakiem wolności religijnej

Ks. Mariusz Frukacz

Ten świat, który jest naszym światem, proponuje życie bez Boga, bez prawdy o początku i końcu życia człowieka – zauważył w homilii abp Wacław Depo. 14 września metropolita częstochowski przewodniczył w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze Mszy św. wieńczącej 28. Pielgrzymkę Pracowników, Czytelników i Przyjaciół Niedzieli.

Obserwator
12

Obserwator

Jest dobra wiadomość. Orlen odkrył nowe złoże ropy naftowej w województwie lubuskim, w okolicy Świebodzina. Zawiera ponad 100 tys. t surowca. W okolicy zidentyfikowano również struktury, które mogą skrywać dodatkowe ilości ropy.

gorący temat
13

Niedziela dla powodzian

Redakcja

Po raz kolejny zwracamy się do naszych czytelników z apelem o wspólne z redakcją działanie na rzecz ofiar powodzi, która w połowie września spustoszyła południe Polski. Nie pierwszy raz takie zjednoczenie sił daje wymierne efekty – mamy w pamięci pomoc, którą udało się Niedzieli i jej czytelnikom zorganizować w czasie wielkiej powodzi w 1997 r. Wierzymy, że tak samo będzie tym razem.

treści wiary
20-21

Czy Jezus żąda za dużo?

Michał Wojciechowski

Czy wymagania Jezusa są zbyt duże, byśmy mogli im sprostać? A może wszystkiemu winne jest tłumaczenie Pisma Świętego, przez które mamy problem ze zrozumieniem tego, co On do nas mówi? Gdy czyta się nauki Jezusa, a także inne zalecenia Pisma Świętego oraz wskazania Kościoła, można odnieść wrażenie, że wzywają one do rzeczy zbyt trudnych, wręcz niemożliwych.

Czytamy Franciszka

Nie zadowalajcie się jedynie relacjonowaniem tego, o czym mówią już inni. Niech was nie nuży pokorne poszukiwanie prawdy wypływające z systematycznego zgłębiania Dobrej Nowiny Ewangelii (...). Jedynie wygaszając zgiełk świata i nasze własne gadanie możliwe jest słuchanie, które jest pierwszym warunkiem wszelkiej komunikacji.

polecamy
22

33. edycja Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” w Częstochowie

Bazylika jasnogórska, koncert inauguracyjny. W programie utwory J. S. Bacha w wykonaniu solistów, Ensemble Paneuropa oraz Chóru „Collegium Cantorum” pod kier. Janusza Siadlaka

liturgia tygodnia
23-26

Jeśli ktoś chce być pierwszym, niech będzie ostatnim ze wszystkich

Słowa Ewangelii według św. Marka Mk 9, 30-37

Co oznacza słowo „amen”?

Ks. Mariusz Frukacz

Amen” jest jednym z najczęściej słyszanych słów w Kościele. Jest używane w tekstach liturgicznych, wypowiadamy je również na zakończenie naszej indywidualnej modlitwy. Co to słowo jednak oznacza i jakie ma przełożenie na nasze codzienne życie?

Owoc sprawiedliwości

O. Maciej Pawlik, benedyktyn

Dzisiejsze drugie czytanie zaczerpnięte jest z Listu św. Jakuba Apostoła. Pismo to stanowi rozbudowaną katechezę na temat fundamentów chrześcijańskiego życia. Odnosi się do podstawowych kwestii związanych z praktykowaniem wiary w Chrystusa w codzienności. Autor zachęca adresatów do przekładania wiary na konkretne czyny, do wytrwałości w walce z pokusami.

Bóg podtrzymuje całe moje życie

Ks. prof. Waldemar Chrostowski

Istnieje przekonanie, że kary i prześladowania spadają na ludzi, którzy na nie zasłużyli. Ale rzeczywistość przynosi mnóstwo przykładów, że jest inaczej, bo często prześladowań doświadczają osoby całkowicie niewinne. Dzieje się tak dlatego, że dobro jest „solą w oku” dla tych, którzy chcą urządzić świat po swojemu – nie tylko bez Boga, lecz wbrew Bogu.

Król z wiarą

Ks. Mariusz Frukacz

Objął panowanie w Czechach ok. 925 r. Był synem księcia Wratysława I i lutyckiej księżniczki Drahomiry. Około 929 r. został zamordowany na polecenie swojego brata Bolesława, który zaprosił go do wzięcia udziału w konsekracji świątyni w Starym Bolesławcu ku czci świętych męczenników Kosmy i Damiana.

moim zdaniem
27

Wyjątkowa lekcja historii

Ks. Janusz Chyła

Każde pokolenie przeżywa swoje zawirowania, kryzysy i dramaty. Od konfrontacji z nimi zależy kształt naszej nadziei i gotowość podążania ku jej realizacji.

Śladami biblii
28-29

Anatolijska kolebka chrześcijaństwa

Katarzyna i Hakan Kanerowie, Turcja

Pielgrzymom przybywającym do Efezu nie może umknąć fakt, że właśnie tu – do miejsca, gdzie czczono matkę-boginkę Artemidę, Jan Apostoł przywiódł Maryję – Bożą Rodzicielkę.

komentarz
30-31

Polski konflikt okiem Brytyjczyka

Jonathan Luxmoore

Po przerwie wakacyjnej spory w Polsce znów się zaostrzyły – tym razem ich istotą jest edukacja religijna dzieci oraz to, jak powinna być ona przeprowadzana.

Mamy prawo do wiary

Ireneusz Korpyś

Religią, która według danych jest najbardziej prześladowana i dyskryminowana, jest chrześcijaństwo. Prawie 150 krajów ma w jakimś stopniu procedury, które traktują chrześcijaństwo jako coś, co powinno zostać usunięte, zmarginalizowane – mówi ks. prof. Piotr Roszak.

warte uwagi
32-33

Historia Polski pisana przez Niemców

Mateusz Opaliński

Dla wielu mieszkańców Europy nasi żołnierze ciągle są bohaterami, a dla „ministry” edukacji – „zaplutymi karłami reakcji”, o których należy milczeć. Nowy podręcznik historii budzi przerażenie.

punkt widzenia
34-35

Premier zapowiada łamanie prawa

Artur Stelmasiak

Po spotkaniu z prawnikami Donald Tusk zapowiedział największe czystki od czasów rozliczenia zbrodniarzy nazistowskich. Kilka dni później stwierdził, że będzie łamał prawo i konstytucję, bo tego wymaga „demokracja walcząca”.

moim zdaniem
36-37

Gdzie jest NEO?

Rafał Porzeziński

Modlitw nigdy dość, ale mamy też zadania wychowawcze, państwowotwórcze, patriotyczne, których nie możemy zaniedbać.

Debata o przyszłości

Witold Gadowski

Współczesny Zachód jest coraz mocniej zdominowany przez wielki kapitał i korporacje, które narzucają swoje interesy i punkt widzenia całym państwom.

sprawy rodzinne
38-39

Edukacja domowa ratunek dla rodziny?

Justyna Jarosińska

Edukacja domowa staje się w Polsce zjawiskiem, które wywołuje coraz więcej dyskusji. Kiedyś traktowana jako niszowa alternatywa dla tradycyjnej szkoły – dziś zyskuje na popularności.

warte uwagi
41

W poszukiwaniu dobrej spowiedzi

Ignacy Tarnobrzeski

Rośnie znaczenie ubezpieczycieli wzajemnych i spółdzielczych w Europie

listy
42

Zakątek Czytelnika

Rubrykę przygotowała Jadwiga Miśta

Chcą korespondować

niedziela z kulturą
44

Wojna cywilizacji

J.K.

Praktyczny poradnik

W.D.

Lesław wymiata

W.D.

Będzie dobrze

W.D.

Kącik dla dzieci
50-51

Kolorowanka

Niedziela z kulturą
52-61

Tyle jeszcze do odkrycia

Marta Żyszkowska-Zeller

Program telewizyjny

historia
56-57

Od łokcia do metra

Grzegorz Gadacz

We wrześniu 1889 r. wymyślono nową definicję metra. Nie pierwszą i nie ostatnią, ale chyba najbardziej zrozumiałą dla zwykłego człowieka.

świat pod lupą
58-59

Jak działa sztuczna inteligencja

Wojciech Bobrowski

Angielski matematyk Alan Turing w 1950 r. zaproponował, aby pytanie: „czy maszyny mogą myśleć?” zastąpić innym: „czy możliwe jest, aby maszyna wykazywała inteligentne zachowanie?”.

forum ekonomiczne
60-61

By nie zgubić Polski w świecie

Tadeusz M. Krasnawski

Jak wkrótce może wyglądać świat wokół nas? Czy nadchodzących zmian powinniśmy się obawiać, a może przeciwnie, niosą one nadzieję? O tym dyskutowano podczas XXXIII Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

dobre rady
62-63

Jak pokonać strach przed stratą

Agnieszka Kaczmarek-Müller, psychoterapeuta

Kończy się związek albo kogoś z nas rozdziela śmierć – straty są częścią naszego życia i można je opłakiwać. A co, jeśli strach przed stratą dręczy nas każdego dnia bez konkretnego powodu?

Uwaga, kleszcze!

Anna Wyszyńska

Kleszcze, komary, meszki... Lista reprezentantów różnych gatunków fauny, którzy latem mogą nam uprzykrzyć życie, jest długa.

Niedziela z kulturą
64

Krzyżówka

dobre rady
64

Szczekanie za ścianą

Bożena Kwiecińska, prawnik

Psy sąsiada, pozostawione same w domu, szczekają niemal przez cały dzień. Rozmowa i prośby nie pomagają. Pracuję zdalnie i ten hałas jest bardzo uciążliwy. Co można zrobić, aby to się wreszcie skończyło?

Bliżej Życia z Wiarą
66-79

Kartka z kalendarza

To próba zwrócenia uwagi na negatywne skutki wszechobecności samochodów, na zanieczyszczenie powietrza, hałas i korki uliczne. Tego dnia w dobrym tonie jest skorzystać z roweru bądź komunikacji miejskiej.

Poezja moja misja

Angelika Kawecka

Adrian Musiał – debiutujący poeta, który Boga odnalazł przez teatr i sztukę. W rozmowie z Angeliką Kawecką przekonuje, że dialog ze Stwórcą ma sens.

Walka o serce

Angelika Kawecka

Czytają go i słuchają coraz to nowi odbiorcy, mimo że odszedł 4 lata temu. A on niezmiennie inspiruje do przemiany życia.

Mała Tereska w kosmosie

Ireneusz Korpyś

Amerykański astronauta Ron Garan w 2008 r. szykował się do swojego pierwszego lotu wahadłowcem Discovery. Czekało go trudne zadanie: jako specjalista misji miał m.in. wyjść w przestrzeń kosmiczną na linie na ramieniu robota poruszanego z wewnątrz promu.

Moc jesiennych ziół

Katarzyna Galarowicz naturoterapeuta Natura-Med

Teraz jest czas, kiedy warto zbierać plony z „Bożej apteczki”. Pomogą one wzmocnić organizm, zwłaszcza zimą i wczesną wiosną, przetrwać chłody i złe samopoczucie.

W świecie roślin

KJK

Nie od dziś wiadomo, że kontakt z naturą przynosi wiele zdrowotnych korzyści. Poznaj zalety hortiterapii.

Ogród pełen barw i zapachów

Ojciec Henryk

Wrzesień i październik to dobra pora na posadzenie cebulek lilii, aby mogły prawidłowo ukorzenić się przed nadejściem zimy. Kwiaty te w następnym roku wypełnią nasz ogród różnorodnością barw i zapachów.

Czas na jabłka

Przepisy na desery z jabłek, które zachwycą smakiem. Idealne na każdą okazję

Małe jest piękne

Niewielkie polskie miasta i miasteczka, gdzie życie się nie spieszy. Zapraszamy na jesienne spacery po sielskich miejscach pełnych zabytków.

Wybrane artykuły z edycji diecezjalnych

Niedziela Plus

Czy wiecie, że...

EDC

Skauci Europy to popularna nazwa Federacji Skautingu Europejskiego, którą w Polsce reprezentuje Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza”. Jest to doskonała forma wychowawcza, kształcąca całego człowieka we wszystkich sferach jego życia.

Charbielińska perła

Łukasz Piotrowski

Czciciele Matki Bożej przybywają do charbielińskiego sanktuarium całymi rodzinami, co daje nadzieję, że Maryja będzie tutaj odbierać szczególną cześć jeszcze przez wiele pokoleń...

Ksiądz od słuchania

Mateusz Góra

Dzisiejszemu światu potrzeba przykładów miłości – przekonuje ks. Józef Wojnicki, który przez 30 lat posługiwał jako kapelan szpitala w Nowym Sączu.

Sądecki Niezłomny

Maria Fortuna-Sudor

Towarzystwo Jezusowe poczuwa się do odpowiedzialności za swojego współbrata – powiedział o. Adrian Helik, jezuita.

Azyl ks. Jerzego

Oprac. za: IPN Gdańsk

Po 40 latach od tragicznej śmierci ks. Jerzego Popiełuszki warto przywołać i wyrazić jego zwyczajność właśnie w tym szczególnym dla niego miejscu – powiedział rzeźbiarz Tomasz Sobisz, autor pomnika kapłana.

Deklaracja wiary

Oprac. za: loretanki.pl

Odpust w sanktuarium Matki Bożej Loretańskiej w Loretto k. Wyszkowa, które jest sercem i kolebką Zgromadzenia Sióstr Loretanek, odbył się w liturgiczne święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.

Matka Boga

Oprac. za: archidiecezjakatowicka.pl

Organizatorzy zapraszają na wyjątkowe widowisko multimedialne, którego scenariusz został oparty na ideowej i plastycznej koncepcji zrealizowanych i niezrealizowanych projektów Jerzego Nowosielskiego dla kościoła Ducha Świętego w Tychach.

Zadaj pytanie, wyraź opinię

Oprac. za: cdmsiedlce.pl

MY – WY, Kościół – marzenia młodych o Kościele” – to temat IV Diecezjalnego Forum Młodych, które odbędzie się w Łukowie.

Niedziela podlaska

Wdzięczni za plony

Ks. Marcin Gołębiewski

Biskup Piotr Sawczuk przewodniczył uroczystej Eucharystii w Korytnicy celebrowanej w ramach diecezjalnych dożynek. Były one jednocześnie dziękczynieniem za plony gminy Korytnica oraz powiatu węgrowskiego.

Wpatrujmy się w Jezusa Eucharystycznego

Alumn Szymon Myszkowski

Tytułowe słowa, wypowiedziane niegdyś przez bł. Ignacego Kłopotowskiego, towarzyszyły jako hasło pątnikom podczas 9. Diecezjalnej Pieszej Pielgrzymki Drohiczyńskiej do Loretto, która trwała od 5 do 8 września.

Kaplica Wieczystej Adoracji

Strażnicy adoracji

W święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w parafii św. Piotra z Alkantary i św. Antoniego z Padwy w Węgrowie odbyła się uroczysta inauguracja pierwszej w diecezji drohiczyńskiej Kaplicy Wieczystej Adoracji. Uroczystości przewodniczył bp Piotr Sawczuk, który po zakończeniu Mszy św. poświęcił kaplicę oraz monstrancję.

Niedziela kielecka

Na kolanach i z Matką Bożą

Agnieszka Dziarmaga

Minęły 44 lata od podpisania Porozumień Sierpniowych i powstania NSZZ „Solidarność”. Na przełomie sierpnia i września przypominano o tej rocznicy w Kielcach i regionie.

Bóg dba o małą trzódkę

Katarzyna Dobrowolska

To będzie opowieść o najmniejszym i bardzo urokliwym mieście w Polsce, o św. Świeradzie i śladach Piłsudskiego, o miejscu, gdzie Dunajec wpada do Wisły i cennym podominikańskim dziedzictwie, które musi być uratowane.

Diecezja ma 26 katechistów świeckich

Katarzyna Dobrowolska

To historyczny moment – mówili podczas Mszy św. bp Jan Piotrowski i ks. Marian Królikowski o ustanowieniu pierwszych w diecezji katechistów. Po roku formacji otrzymali oni misję z rąk Biskupa w kościele św. Pawła Apostoła.

Niedziela przemyska

Niech to ziarno wzrasta

Ks. Maciej Flader

Zwyczajność ich codziennej pracy, prowadząca do zbierania jej owoców, przekładała się także na jej życie duchowe, wewnętrzne, a ofiarna miłość prowadziła do pojawiania się szczególnych owoców ich małżeństwa w postaci siedmiorga dzieci – mówił o bł. rodzinie Ulmów abp Adam Szal.

Z wiary rodzi się nadzieja

Teresa Lorenz

Maryja uczy nas właściwej postawy wobec rzeczywistości cierpienia i krzyża w naszym życiu – powiedział ks. Kazimierz Gadzała w Kalwarii Pacławskiej podczas VI Archidiecezjalnej Pielgrzymki Osób Starszych i Chorych.

Wyjątkowa wspólnota

Ks. Maciej Flader

Zaczęło się od prostych rekolekcji wakacyjnych przeżywanych w skromnych warunkach w cieniu Bieszczadzkich połonin. Zapaleni młodzi kapłani chcieli, wzorem ks. Karola Wojtyły, prowadzić młodych do Boga, pokazując im Kościół żywy i radosny.

Niedziela sandomierska

U sulisławskiej Pani

Ks. Wojciech Kania

Pielgrzymi, którzy przebyli dzisiaj długą drogę do sulisławskiego sanktuarium, mieli z pewnością okazję rozważyć w swoich sercach wiele spraw. Począwszy od tych duchowych, przez kwestie dotyczące rodziny, również problemy czysto egzystencjalne – mówił bp Krzysztof Nitkiewicz.

Rzeźbiona historia

Ks. Wojciech Kania

Dzięki takim inicjatywom możemy spojrzeć inaczej na sztukę, a nasza gmina i miasto pięknieje za sprawą wyjątkowych rzeźb, które powstawały od początku do końca na naszych oczach – mówił Leszek Kopeć.

Ekologicznie, zdrowo i sportowo

Ks. Wojciech Kania

W taki sposób pracownicy Enei Elektrowni Połaniec wraz z rodzinami oraz mieszkańcy miasta i okolic zebrali się na corocznym Pikniku Rodzinnym z okazji Dnia Energetyka.

Niedziela sosnowiecka

Dostąpili pocieszenia

Piotr Lorenc

Tradycja pielgrzymowania chorych do Matki Bożej Pocieszenia, której wizerunek znajduje się w kościele pw. św. Stanisława BM w Czeladzi, ma kilkudziesięcioletnią historię. W tym roku chorzy, cierpiący i niedomagający przybyli do świątyni 11 września, by wypraszać potrzebne łaski.

Cel: integracja

Jarosław Ciszek

Parafialny festyn, zorganizowany 7 września przy kościele św. Mateusza w Czeladzi, był okazją do spotkania z ks. Grzegorzem Maciejewskim. Od pół roku pełni on funkcję administratora tej parafii.

Pomnażane szczęście

Jarosław Ciszek

Uświadamiają innym, że przyjęcie daru macierzyństwa i ojcostwa oraz otwarcie na życie prowadzi do spełnienia. Katolickie Stowarzyszenie Rodzin Wielodzietnych Diecezji Sosnowieckiej im. św. Jadwigi Śląskiej świętuje w tym roku 20 lat działalności.

Niedziela świdnicka

Dziękujemy za twoją miłość do Wałbrzycha

Ks. Mirosław Benedyk

Był oddanym kapłanem, który wiernie służył ludziom, wspierał Solidarność, podejmował trudne wyzwania duszpasterskie, a także odznaczał się patriotyzmem i zaangażowaniem w życie społeczne. 12 września pożegnano zmarłego ks. prał. Jana Pryszczewskiego.

Chcą wspierać kapłanów i parafię

Wielu z nas zadaje sobie pytanie, jak możemy bardziej zaangażować się w życie Kościoła, jak wprowadzać w życie swoje powołanie jako świeccy w parafii, w której spędzamy tyle duchowych chwil. Z Renatą i Dariuszem Lipińskimi rozmawia ks. Mirosław Benedyk.

Słowiki i muzyka mistrzów

Ks. Mirosław Benedyk

Chór Chłopięcy i Męski Filharmonii Poznańskiej już po raz piąty wystąpił z koncertem w sanktuarium Wambierzyckiej Królowej Rodzin, oczarowując publiczność swoim kunsztem wokalnym.

Niedziela zamojsko-lubaczowska

Naucz nas ufać Bogu

Adam Łazar

Kościół katolicki 8 września świętuje Narodzenie Najświętszej Maryi Panny. Od 6 listopada 1753 r. ten tytuł nosi także parafialny kościół w Oleszycach z nadania biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego. Parafia powstała jednak wcześniej, ustanowiona decyzją bp. Mikołaja Odrowąża Błażejewskiego z 30 sierpnia 1458 r.

Dziękczynienie – próbą wiary

Ewa Monastyrska

Tradycyjne dożynki wpisały się na stałe w krajobraz polskiej rzeczywistości. Diecezja Zamojsko-Lubaczowska od wielu lat Święto Plonów obchodzi u stóp Matki Bożej w Krasnobrodzie, gdzie każdego roku pojawiają się dziesiątki kolorowych wieńców.

Duch Boży w dziele katechizacji

Joanna Suszko

>Katecheci z Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej w ostatnim dniu wakacji w zamojskiej katedrze uroczyście zainaugurowali nowy rok szkolno-katechetyczny 2024-25.

Reklama

Najpopularniejsze

Matka Kościołów

Święta i uroczystości

Matka Kościołów

Kard. Ryś: za wielu z nas demonstruje dystans do Piotra,...

Kościół

Kard. Ryś: za wielu z nas demonstruje dystans do Piotra,...

Podziękujmy dzisiaj Bogu za możliwość spotkania się z...

Wiara

Podziękujmy dzisiaj Bogu za możliwość spotkania się z...

Siostra zakonna z szalikiem poszła na mecz Legii.

W wolnej chwili

Siostra zakonna z szalikiem poszła na mecz Legii. "Bałam...

Ważne! Papież mianował nowego kardynała

Kościół

Ważne! Papież mianował nowego kardynała

PILNE: Ważna zmiana w polskim Kościele. Warszawa ma...

Kościół

PILNE: Ważna zmiana w polskim Kościele. Warszawa ma...

Komunikat ws. ciężko pobitego ks. Lachowicza

Kościół

Komunikat ws. ciężko pobitego ks. Lachowicza

Brutalny napad na plebanię. Pobito proboszcza

Kościół

Brutalny napad na plebanię. Pobito proboszcza

Prośmy Pana o serce czyste i otwarte

Wiara

Prośmy Pana o serce czyste i otwarte